يادگيري سياستي در سياستهاي توسعه فناوري و نوآوري ايران (مطالعه قوانين برنامه سوم، چهارم و پنجم توسعه)

مقاله حاضر با هدف بررسي يادگيري سياستي و سازوكار‌هاي آن در عمده‌ترين تلاش‌هاي سياست‌گذاري فناوري و نوآوري ايران، بر برنامه‌هاي توسعه به عنوان مهم‌ترين سياست‌هاي توسعه‌اي ميان مدت كشور تمركز نموده است. با بررسي 5 برنامه‌ توسعه اخير، برنامه‌هاي سوم تا پنجم توسعه كه داراي نگاهي منسجم‌تر و يكپارچه در قالب يك فصل مجزا به توسعه فناوري و نوآوري هستند به عنوان سه قانون منتخب مورد مطالعه قرار گرفت. پس از بررسي و تحليل محتواي اسناد سياستي و مصاحبه با 18 نفر از بازيگران اصلي اين فرآيند، 16 مقوله محوري در توسعه فناوري و نوآوري استخراج گرديد. سهم غالب يادگيري سياستي در اين 16 مقوله به يادگيري سياسي و فني به ترتيب با 8 و 7 تكرار اختصاص يافته است. اين سهم بالاي يادگيري سياسي به عنوان نازل‌ترين نوع يادگيري، نشان از بلوغ پايين يادگيري در بدنه سياست‌گذاري فناوري و نوآوري كشور است. يادگيري فني و مفهومي (با 7 و 5 وقوع) نشان از تلاش‌هاي نسبتاً موفق سياستي است كه عموماً بازيگران سياستي سطح پايين و مياني درصدد بهبود و استمرار روند موفقيت‌هاي گذشته هستند نتايج اين پژوهش مي‌تواند در شناخت دقيق‌تر فضاي سياستي توسعه فناوري و نوآوري در دو دهه گذشته و تجارب آتي مفيد باشد.