تحليلي از مفهوم شهر و اركان شهرنشيني از منظر قرآن كريم

تدوين الگوي شهرسازي اسلامي، ايجاب مي‌كند تعريف دين از خود مفهوم«شهر» و «شهرنشيني» با استناد روشمند به منابع دست اول به ويژه قرآن كريم جستجو شود. در اين تحقيق با تكيه بر روش «تدبر»، مفهوم شهر و شهرنشيني در قرآن تعريف، و مهم‌ترين اركان تحقق و بقاي آنها، ذكر مي‌شود. براين‌اساس، قرآن «شهر» را محل تحقق حاكميت الله بر زمين مي‌داند كه با محوريت وحي و تجمع امت بر گِرد ولي‌الله شكل مي‌گيرد. بنابراين شهرنشيني به معناي پذيرش حاكميت كتاب خدا و حاكميت ولي او بر زمين است كه مستلزم تجمع مكاني و استقرار بر محور وليّ مي‌باشد. اين نوع شهرنشيني براي بلوغ خود، لازم است چهار مرحله را طي كند تا واجد وجه اجتماعي، دنيوي، الهي و تمدني گردد. هر يك از اين مراحل نيز داراي اركاني است كه عبارتنداز: «قانون»، «حاكميت»، «تجمع»، «مرابطه»، «مالكيت»، «سكونت»، «معيشت»، «عمران»، «امنيت»، «عبادت»، «تعليم و تزكيه»، «تذكر و تفكر»، «انفاق»، «جهان‌پيوندي» و «نسل».