اثرات سياست محدوديت عرضه آب كشاورزي برالگوي كشت: مطالعه موردي دشت دهگلان در استان كردستان

در سال هاي اخير، برداشت هاي بي رويه آب به‌منظور توليد محصولات كشاورزي از سطح آب‌هاي زيرزميني دشت دهگلان استان كردستان به‌شدت كاسته و اين منبع حياتي را با خطر جدي مواجه كرده است. مطالعه حاضر اثرات سياست كاهش عرضه آب بر الگوي كشت محصولات، درآمد كشاورزان و ميزان برداشت از آب‌هاي زيرزميني دشت دهگلان را مورد بررسي قرار داد. بدين منظور، يك مدل برنامه‏ ريزي رياضي اثباتي (PMP) با رهيافت حداكثر آنتروپي (ME) مدل‏سازي و برآورد شد. داده‌هاي مورد نياز با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي دومرحله اي از طريق تكميل 96 پرسشنامه توسط بهره‌برداران آب‌هاي زيرزميني منطقه در سال زراعي 951394 به ‏دست آمد. نتايج نشان داد كه با اعمال سياست كاهش عرضه آب آبياري، الگوي كشت به‌شدت تأثير پذيرفته و به سمت محصولاتي مانند پياز، سيب زميني و خيار سوق يافته است؛ همچنين، در سناريوهاي اول تا سوم، بازده ناخالص كل به ‏ترتيب 4.98، 9.96 و 14.94 درصد كاهش و بازده اقتصادي آب كشاورزي به‏ترتيب 5.65، 12.64 و 21.63 درصد افزايش خواهد يافت. در مجموع، با توجه به نتايج تحقيق، راهبرد اعمال محدوديت عرضه آب در كنار تغيير الگوي كشت مي تواند به گونه ‏اي مؤثر برداشت آب را كاهش دهد و به حفظ و پايداري منابع آب زيرزميني در دشت دهگلان كمك كند.