عنوان مقاله :
پژوهشي علمي و ادبي در واژه قرآني «لجّه»
پديد آورندگان :
فرع شيرازي ، سيد حيدر دانشگاه خليج فارس - بوشهر , فرع شيرازي ، سيد حيدر دانشگاه خليج فارس - بوشهر
كليدواژه :
واژهشناسي , لجّه , قرآن , دريا , بحر , علم , عمق
چكيده فارسي :
از ميان نامهاي مختلف دريا در قرآن كريم يعني «بحر، لُجّه و يمّ»، نام «لُجّه» با وزني سنگينتر، كمترين بسامد را دارد. اين واژه در دو مورد، آن هم در نقش وصفي و مفعولي، بهعنوان اسم و اسم منسوب درباره قصر سليمان و تشبيه اعمال كفار بهكاررفته است. لجّه در اصطلاح علمي به «Pelagic zone» شهرت يافته است و از چندين لايه به نامهاي برلجّه، ميانلجّه، ژرفلجّه، مُغاك و زيرمغاك تشكيلشده است. عمق و ميانه بودن، دو مؤلفه اصلي مفهوم «لجّه» در علم لغت و درياشناسي است. طبقهبندي علمي «لجّه» و بيان تفاوت آوائي آن با «لجي»، برخي شبهات موجود در اختلافات تفسيري و ترجمهاي را برطرف مينمايد. تركيبهاي مختلف اين واژه همچون تركيب اضافي، وصفي و نسبي، پيوند مناسب و مستحكمي در امتداد و گستردگي لايههاي مختلف تاريكي در سطوح مختلف دريا و لايههاي زيرين، تا پهنه وسيعي از افق آسمان ايجاد كرده كه در شكل چند نمودار به نمايش گذاشته شده است. تصويرپردازي قرآن بر اساس نمادهاي طبيعت ازجمله «لجّه دريا» جلوهاي زيبا از ترس، تاريكي و اضطراب و نااميدي كفار و همچنين اعجاب و شگفتي ملكه سبأ را براي مخاطبين به نمايش ميگذارد. نظام آوائي «لجّه» دلالت بر موضع مياني دهان و دلالت بر عمق و شدّت دارد و ناهمگوني نغمه آوائي را با احساسي نگرانكننده و نفسگير به مخاطب القاء ميكند.