استعاره هاي توصيفي و بصري در اشعار نيما يوشيج و مهدي اخوان ثالث (با رويكرد گفتمان انتقادي فركلاف)

يكي از روش هاي فن بيان، كاربرد استعاره به معناي كلي آن؛ به كار بردن يك واژه يا عبارت به ‌جاي عبارت ديگر بر اساس شباهت بين آن ها است. كاربرد استعاره به عنوان پديده ايي زباني بـه طـور عـام و در زبـان ادبي به طور خاص نيست، بلكه پديده ايي شناختي و ذهني است و آنچه در زبان ظـاهر مـي شـود، صـرفا نمـودي از ايـن پديده ذهني است. از طرف ديگر، اين بيان شناختي و ذهني از افكار را مي توان در چارچوب گفتمان انتقادي و نقد زبانشناختي تحليل و تفسير كرد. كاربرد استعاره هاي توصيفي و بصري در اشعار نيما يوشيج و مهدي اخوان ثالث مي تواند يكي از نمونه هاي رويكرد تحليل گفتمان انتقادي از ديدگاه فركلاف باشد. بر اين اساس، اگرچه كه رويكرد تحليل گفتمان انتقادي رابطۀ زبان، قدرت، ايدئولوژي و گفتمان را در اولويت قرار مي‌دهد، اما ادبيات ملت‌ها را نيز مي‌توان در چارچوب گفتمان انتقادي و نقد زبان‌شناختي تحليل و تفسير كرد. در اين پژوهش كـه به روش توصيفي تحليلي و مطالعات كتابخانه ايي انجام شده، پس از مطالعه غزليـات اين دو شاعر، مـوارد اسـتعاره هـاي توصيفي و بصري اشعار مشخص شده و از نظر كمي و كيفي مورد مطالعه قرار گرفته شده است. در نهايت، از تطبيق اشعار نيما و اخوان مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه كاربرد استعاري از وضعيت و شرايط سياسي و اجتماعي غالب در اشعار اخوان ملموس تر است. با توجه به تحليل بينامتني ذكر شده، هر دو شاعر متاثر از شرايط حاكم بر فضاي اجتماعي و سياسي بوده اند. اما، در اشعار اخوان اين نگاه آشكارتر است.