اثر محلولپاشي و خاك كاربرد نانوذرات كيتوزان بر كلروفيل، فتوسنتز، عملكرد و اجزاي عملكرد گندم (Triticum aestivum L.) تحت تنش خشكي پس از گرده افشاني

The effect of foliar and soil application of chitosan nanoparticles on chlorophyll, photosynthesis, yield and yield components of wheat (Triticum aestivum L.) under drought stress after pollination

به منظور بررسي اثر نانوذرات كيتوزان بر گياه گندم تحت تنش خشكي آخر فصل، پژوهشي به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در شرايط گلداني در سال 1394 در دانشگاه تربيت مدرس مورد بررسي قرار گرفت. فاكتورهاي آزمايش شامل غلظت نانوذرات (0، 30، 60 و 90 ميليگرم در ليتر)، روش مصرف (محلول پاشي و خاك مصرف) و رژيم آبياري (آبياري كافي و قطع آبياري 15 روز بعد از گرده افشاني) بودند. براي انجام آزمايش، پس از كاشت بذور، سوسپانسيون نانوذرات كيتوزان آماده شده در سه مرحله ي رشدي گياه (پنجه دهي، ساقه دهي و سنبله دهي) به صورت خاك مصرف و محلول پاشي مصرف گرديدند. نتايج نشان داد كه تنش خشكي به طور معني داري ميزان كارتنوئيد، كلروفيل a، b، كلروفيل كل، فتوسنتز، هدايت روزنه اي، تعرق، عملكرد دانه، وزن 1000 دانه و زيست توده را كاهش و غلظت CO2 زير روزنه (Ci) را افزايش داد. در اكثر صفات اندازه گيري شده، تفاوت معني داري بين دو روش مصرف نانوذرات بر ميانگين صفات وجود نداشت. در هر دو رژيم آبياري، مصرف نانوذرات به ويژه غلظت 60 و 90 ميليگرم در ليتر، موجب بهبود معني دار اكثر صفات مورد مطالعه شد. در مجموع، كاربرد نانوذرات كيتوزان موجب كاهش اثرات مضر تنش خشكي در گياه گندم و بهبود رشد اين گياه گرديد.

To evaluate the effect of chitosan NPs on wheat under late season drought stress, a factorial experiment was performed based on a randomized complete block design in three replications under pot conditions at Tarbiat Modares University in 2015 .The experimental factors included the NPs concentrations (0, 30, 60 and 90 mg.L 1- ,) application methods (foliar and soil application) and irrigation regimes( normal irrigation and removal of irrigation 15 days after pollination .)Experimental procedure included planting seeds and then prepared chitosan NPs suspension added to them through soil and foliar application in three stages (tillering, stem elongation and heading .)Results indicated that the drought stress significantly decreased amount of carotenoid, chlorophyll a, b, total, photosynthesis, stomatal conductance, transpiration ,yield, 1000- grain weight as well as biomass but increased intercellular CO 2concentration (Ci .)In the most studied traits ,no significant difference was observed between consumption methods of nanoparticles. In both irrigation regimes, applying NPs especially concentration of 60 and 90 mg.L 1- significantly improved the majority of the studied traits .In general, application of chitosan NPs reduced negative effects of drought stress in wheat plants and improved growth.