بررسي عوامل پيشگويي كننده رفتارهاي پيشگيري از حوادث خانگي براساس نظريه انگيزش -محافظت در كودكان زير پنج سال

Predictor factors for household accident prevention behavior based on protection-motivation theory in children under 5 years

زمينه و هدف: با توجه به اهميت پيشگيري از حوادث، به ويژه در كودكان زير 5 سال، مطالعه حاضر با هدف تعيين عوامل پيشگويي‌كننده حوادث خانگي در كودكان زير 5 سال براساس نظريه انگيزش- محافظت در شهر بوشهر اجرا شده است. روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي تعداد 700 مادر داراي كودك 6 ماه تا 5 سال تحت پوشش مراكز خدمات جامع سلامت شهر بوشهر از فروردين تا شهريور 1397 به شيوه نمونه­ گيري دردسترس بررسي شدند. جهت جمع‌آوري داده­ ها از پرسشنامه محقق ساخته روا و پايا، مشتمل بر ويژگي­ هاي جمعيت‌شناختي، سؤالات مربوط به سازه­هاي انگيزش- محافظت و سؤالات مربوط به رفتارهاي پيشگيري‌كننده از بروز حوادث خانگي استفاده شد. داده­ ها در نرم‌افزار SPSS ويرايش 22 تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: در اين مطالعه 86% مادران (602 نفر) خانه­دار و 46% آن‌ها (326 نفر) تحصيلات دانشگاهي داشتند. شايع‌ترين رفتار پيشگيري‌كننده از حادثه، دور از دسترس قرار دادن داروها، مواد شيميايي و سموم (98%) بود. پيشگويي­ كننده ­هاي رفتار پيشگيري از حوادث خانگي در كودكان زير 5 سال، سازه خودكارآمدي (001/0>p و 259/0=B) و هزينه درك شده (0/001>p و 0/159-=B) بود كه بيش‌ترين پيشگويي‌‌كنندگي را سازه خودكارآمدي در افزايش انجام رفتار پيشگيري‌كننده داشت. براساس مدل رگرسيون خطي، اين دو سازه به همراه سابقه قبلي حادثه در مجموع 15% (0/150= R2) از تغييرات رفتار را پيشگويي مي­ كردند. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج اين مطالعه، نظريه انگيزش- محافظت پيشگويي‌كننده ضعيفي براي رفتار پيشگيري از حوادث خانگي است و در برنامه­ هاي آموزشي با تأكيد بر ارتقاي خودكارآمدي و نيز ارايه كمك‌هايي جهت كاهش موانع و دشواري‌هاي ايجاد ايمني در منزل (كاهش هزينه درك شده) مي­توان گامي جهت كاهش حوادث خانگي در كودكان زير 5 سال برداشت.

Background & Aim: Considering the importance of accidents prevention especially in children under 5 years, the study was conducted to determine the predictor factors for household accidents in children under 5 years based on protection-motivation theory (PMT) in Bushehr. Methods & Materials: In this descriptive study, 700 mothers with a child aged 6 months to 5 years, referred to health centers in Bushehr were selected by the convenience sampling method from March to August 2018. To collect the data, a valid and reliable self-structured questionnaire including demographic characteristics, questions on constructs of PMT and questions on the household accidents prevention behaviors was used. Data were analyzed by the SPSS software version 22. Results: In this study, 86% of mothers (602) were housekeeper and 46% (326) had academic education. The most common accident prevention behavior was preventing access to drugs, chemicals and toxins (98%). Perceived self-efficacy (P<0.001, B=0.259) and perceived cost (P<0.001, B=-0.159) were significant predictors for household accident prevention behaviors in children under 5 years, and perceived self-efficacy was the most predictors construct. Based on the linear regression model, these two constructs along with a history of prior accident, predicted 15% (R2=0.150) of behavioral changes. Conclusion: According to the results of the study, the PMT is a poor predictor for accident prevention behavior, and in educational programs, emphasis on promoting self-efficacy and providing assistance to reduce barriers and difficulties in creating safety in the home (decreasing perceived cost) are necessary for reducing household accidents in children under 5 years.