بررسي و تحليل محتواي جنگ، جهاد و پرورش نظامي در قرآن با تأكيد بر مقايسه با اديان الهي «يهوديت، مسيحيت و زردشت

در اين مقاله نگرش قرآن به پديدۀ جنگ و جهاد و تبيين شاخص‌ها و كاركردهاي پرورش نظامي مجاهدان با نگاهي تطبيقي به اديان الهي «يهوديت، مسيحيت و زردشت» مورد واكاوي و بررسي قرارگرفته است. پرسش اصلي اين است كه با توجه به الهي و غيرتحريفي بودن خاستگاه دانش‌هاي قرآني، به ‌ويژه در مقايسه با اديان الهي مزبور، رويكردِ واقعي كمي و كيفي قرآن به جنگ و جهاد چيست و در قرآن بر چه شاخص‌ها و كاركردهايي در پرورش نظاميان و مجاهدان تأكيد شده است كه مي‌تواند نگرش‌هاي نادرست به رويكرد اسلامي و قرآني نسبت به جنگ را تبيين نمايد؟ روش اين پژوهش، كتابخانه‌اي و اسنادي است. نوع پژوهش به لحاظ ماهيت و روش، توصيفي است كه بر اساس رويكرد روش‌شناسيِ تركيبي(كيفي ‌ـكميِ) جامعه‌شناسي و مفسرين قرآن كريم انجام شده است. جامعۀ آماري شامل كتب مقدس اديان الهي مورد بررسي است. گردآوري داده‌ها براساس تحليل محتوا و مقوله‌بندي مفاهيم و محاسبات آماري كمّي صورت گرفته است. هدف اصلي، ارائه تصوير و تفسيري واقع‎بينانه از آموزه‌هاي مرتبط با جنگ و جهاد در قرآن است تا بتواند به زدودن چهره خشن و جنگ طلب از اسلام كمك كند. مهمترين نتيجه پژوهش اين است كه قرآن دربارۀ جنگ، تصويري جامع، واقع‌بينانه، صلح‌آميز و تعالي‌بخش ارائه مي‌دهد و در اصول ساختاري و كاركردهاي قرآنيِ جنگ، عزت، اقتدار، تعالي و تكامل روحاني و معنوي انسان بر اساس آموزه‌هاي الهي ملحوظ شده است. اين ديدگاه نسبت به جنگ به تربيت مجاهداني مي‌انجامد كه با انگيزه‌هاي الهي و هدف گسترش ارزش‌هاي الهي به دور از خشونتِ غيرانساني به جهاد مي‌پردازند. از ديگر نتايج آن است كه نشان مي‌دهد در قرآن در مقايسه با ساير اديان الهي از جهت كمّي و كيفي گزاره‌هاي كمتري به جنگ و مفاهيم متناظر با آن اختصاص يافته است؛ داده‌هاي آماري بيانگر اين واقعيت است كه حجم آموزه‌هاي كتب الهي اديان مورد نظر دربارۀ جنگ در مقايسه با قرآن (4/12 برابر) بيشتر مي‌باشد.