مدل‌سازي نسبت تاجي درختان بلوط ايراني در جنگل‌هاي دالاب ايلام

نسبت تاجي درختان، نسبت طول تاج درخت به ارتفاع درخت است. نسبت تاجي شاخص مفيد براي نشان دادن تنومندي درخت، كيفيت چوب، ثبات و استحكام در مقابل باد، تراكم توده و در مديريت بسياري از منابع غيرچوبي شامل زيستگاه حيات‌وحش و تفريح و تفرج است. هدف اين پژوهش مدل‌سازي نسبت تاجي درختان بلوط ايراني و همچنين ارزيابي مدل‌هاي به‌دست‌آمده در جنگل‌هاي طبيعي استان ايلام با استفاده از روش رگرسيون غيرخطي بود. بدين منظور منطقه‌اي به وسعت 509 هكتار از جنگل‌هاي طبيعي استان ايلام انتخاب شد. سپس براساس روش نمونه‌برداري منظم تصادفي، 100 قطعه ‌نمونۀ دايره‌اي 10 آري در شبكه‌اي به ابعاد 250×200 متر اندازه‌گيري شد. در داخل هر قطعه نمونه متغيرهاي مستقل قطر يقه، قطر برابرسينه، ارتفاع تنه، ارتفاع كل، سطح تاج، طول تاج، قطر تاج، سطح مقطع، ضريب قدكشيدگي درخت و متغير وابسته نسبت تاجي درختان اندازه‌گيري شد. در مجموع 1113 اصله از درختان بلوط ايراني اندازه‌گيري شدند. از رگرسيون‌هاي غيرخطي نمايي، لجستيك و چاپمن ريچارد به‌منظور مدل‌سازي نسبت تاجي درختان بلوط ايراني استفاده شد. براي ارزيابي مدل‌هاي به‌دست‌آمده از ضريب تبيين (R^2)، آزمون t جفتي و از چهار آمارۀ ارزيابي صحت ميانگين خطا، جذر ميانگين مربعات خطا، ميانگين خطاي نسبي و جذر ميانگين مربعات خطاي نسبي استفاده شد. نتايج آماره‌هاي ارزيابي صحت نشان داد كه هر سه مدل بررسي‌شده از صحت كافي در برآورد متغير نسبت تاجي درختان بلوط ايراني برخوردارند. اما نتايج ضريب تبيين نشان داد كه مدل نمايي نسبت به ديگر مدل‌ها از ضريب تبيين بيشتري برخوردار است (0.60=R^2). همچنين نتايج آزمون t جفتي نشان داد كه تنها ميانگين برآوردي به‌دست‌آمده از مدل نمايي اختلاف معني‌داري با ميانگين واقعي ندارد. بنابراين مدل نمايي به‌عنوان بهترين مدل براي برآورد مشخصۀ نسبت تاجي درختان بلوط ايراني در جنگل‌هاي دالاب ايلام انتخاب شد.