زمان‌مندي در انديشه متقدم هايدگر

هايدگر متقدّم، در راستاي تأسيس اُنتولوژي بنيادي، تا حدودي از بررسي فهم عاميانه‌ زمان چشم‌پوشي مي‌كند و به تحليل زمان‌مندي مي‌پردازد. او معتقد است كه فهم عاميانه  زمان، تنزّل زمان جهاني و خود زمان جهاني، تنزّل زمان‌مندي است. هايدگر در هستي و زمان، زمان‌مندي را به «معناي اُنتولوژيك پروا» تعبير ميكند. در اين‌جا، براي تحليل زمان‌مندي در انديشه‌ هايدگر، بر همين عبارت سه جزئي تكيه مي‌شود. اُنتولوژيك در تقابل با اُنتيك قرار مي‌گيرد. پژوهش اُنتيك، پژوهشي است كه هستومند را چونان چيزي فرادست و متعيّن در نظر مي‌گيرد، امّا در مقابل پژوهش اُنتولوژيك، معطوف است به چطور‌ـ‌هستن هستومندي كه با افكندن خود بر امكان‌هايش، دائماً از خودش پيشي مي‌جويد. معنا، آني نيست كه در انتهاي كنش فهميدن، آشكار گردد؛ بلكه آني است كه فهم‌پذيري هر چيز خودش را در آن حفظ مي‌كند؛ يعني شرط امكان فهم‌پذيري يك چيز است. پروا، دلالت مي‌كند بر چيزي كه به جنبه‌هاي ساختاري دازاين، كليّت و وحدت مي‌بخشد. پروا كه معناي هستن دازاين است، ازطريق سه مؤلفه‌ اگزيستانس، واقع‌بودگي و سقوط‌كردگي تقويم مي‌شود. زمان‌مندي، معناي اُنتولوژيك پروا است؛ يعني شرط امكان فهم‌پذيري آن. هايدگر براي توضيح اين سخن، دست به تحليل اگزيستانس اصيل مي‌زند. ساختار اُنتولوژيك اگزيستانس اصيل، «مصمّميّت پيشي‌جوينده به ‌سوي مرگ» است. اگزيستانس مصمّمي كه بر مرگ پيشي مي‌جويد، خودش را در سه برون‌خويشي آينده‌سويي، بودگي، و حاضرساختن عيان مي‌كند. هر يك از اين سه برون‌خويشي، به ترتيب، بنيان و معناي يكي از مؤلفه‌هاي پروا است. درنتيجه، زمان‌مندي در وحدت‌اش، بنيان و معناي اُنتولوژيك كلّ پروا است.