كاربست مفهوم انعطاف‌پذيري در مدارس دوره‌ اسلامي (مطالعه‌ موردي؛ مدارس شهر قزوين)

دانش در اسلام جايگاهي بلند دارد. از همين‌رو مسجد از ديرباز تاكنون در كنار كاركرد عبادت پروردگار، مكان گردهم‌آيي مسلمانان و كسب علم بوده است. اگر هسته‌ مركزي دانش اسلامي را در مساجد بدانيم، مي‌توان مدارس علمي و ديني را در رابطه‌ مستقيم با مساجد ـ چون شعبه‌هايي از آن هسته‌ مركزي ـ به‌شمار آورد. هم بدين دليل است كه معماري مدارس علمي در به معماري مساجد اسلامي شباهت دارد و در طول گذشت ايام، مساجد و مدارس با كاربري يكسان و مؤثر سهمي به‌سزا در نشر و ترويج مباني معرفتي قرآن و اسلام داشته‌اند. اين مقاله در نظر دارد تا با بررسي مدارس دوره‌ اسلامي و ويژگي‌هاي آن به آزمون كيفيّت انعطاف‌پذيري در اين مدارس بپردازد. روش تحقيق از حيث هدف، كاربردي و از بعد روش، توصيفي ـ تحليلي مبتني بر تحليل محتوا است. هدف از اين پژوهش كاربست كيفيّت انعطاف‌پذيري در مدارس دوره‌ اسلامي و مقايسه‌ تطبيقي آن است؛ به عبارت ديگر، اين مقاله در نظر دارد تا كيفيّت انعطاف‌پذيري و مؤلّفه‌هاي آن را از بعد شكلي و عملكردي در مدارس دوره‌ اسلامي مقايسه نمايد. نمونه‌ موردي مطالعه مدارس دوره‌ اسلامي در شهر قزوين است.نتايج نشان مي‌دهد كه در مدارس دوره‌ صفويّه تنوّع‌پذيري شكلي و تطبيق‌پذيري عملكردي و در مدارس دوره قاجار بيش تر تنوّع‌پذيري فرمي و شكلي مورد نظر بوده است. اين نكته در پلان بنا و عملكرد داخلي بنا مشهود است.