تقابل شهر ايراني- اسلامي با چالش‌هاي شهري هزاره سوم

در هزارۀ سوم (با نام سدۀ شهر و شهرنشيني)، از يكسو نيروهاي صنعتي و علمي سترگي پا به عرصه‌ زندگي نهاده‌اند كه فرصت‌هاي منحصري به جهانيان ارزاني داشته اند و از ديگر سو، نشانه‌هايي از زوال در شهرها، به ويژه شهرهاي اسلامي، به چشم مي آيد كه حتي در تاريك‌ترين دوره‌ تمدن بشري ديده نشده است. بر اين پايه، پژوهش حاضر با بهره‌گيري از روش اسنادي و رويكرد تفسيري، تلاش كرده تا ضمن تبيين چالش‌هاي شهري هزاره سوم در چهار بُعد محيط‌زيستي، اجتماعي، فرهنگي و كالبدي، به بررسي ماهيّت شهر اسلامي و ويژگي‌هاي آن بپردازد و در پايان، راه كارهاي شهر ايراني اسلامي در تقابل با اين چالش ها را شناسايي و ارائه كند. نتايج پژوهش، حاكي از آن است كه شهر ناب ايراني اسلامي از ويژگي‌هاي منحصربه‌فردي از جمله محلّه هاي خوداتكا با كاربري مختلط و پياده‌‌محور، عدالت محيط‌زيستي، عدم تبعيض و عدالت‌محوري، تنوّع، عدم تفكيك فضايي، طبيعت‌گرايي، مسكن مناسب و در استطاعت، معماري خاص و سازگار با اقليم، امنيّت پايدار، مشاركت و همبستگي اجتماعي، تكثّرگرايي، اجتناب از زياده‌روي و اسراف و جاري بودن سنّت‌ها و احكام گوناگون تقليل و ريشه‌كن كردن فقر برخوردار است كه مي‌توانند در اغلب موارد در برخورد با چالش‌هاي شهري هزاره سوم موفق عمل نمايند.