ارائه الگوي اصلاحي تكميلي برنامه‌هاي آبخيزداري به منظور كاهش رسوب‌دهي در حوزه آبخيز هفتان تفرش

فرسايش خاك در حوزه هاي آبخيز باعث تضعيف پوشش اراضي و كاهش كميت و كيفيت منابع آبي مي شود. بنابراين ضرورت دارد كه با شناسايي منابع توليد رسوب در مقياس سطحي (دامنه) و خطي (آبراهه و رودخانه)، نوع و حجم عمليات آبخيزداري اصلاحي تكميلي به منظور كاهش فرسايش و رسوب دهي در مكان هاي بحران زا مشخص شود. هدف از تحقيق حاضر نيز ارزيابي توزيع مكاني برنامه هاي آبخيزداري اجرايي سال هاي 74-1371 در حوزه آبخيز هفتان تفرش به منظور ارائه الگوي اصلاحي تكميلي اين برنامه ها است. بدين منظور امتياز عامل هاي مدل تجربي MPSIAC به كمك GIS براي شرايط قبل و بعد از عمليات آبخيزداري تعيين شد. سپس با مقايسه تغيير امتياز عامل ها، اثرگذارترين برنامه هاي آبخيزداري مشخص گرديد. همچنين با مقايسه تغيير مساحت كلاس هاي درجه رسوب دهي، ارزيابي از توزيع مكاني عمليات آبخيزداري انجام شد تا با تعيين نقاط ضعف پروژه، عمليات اصلاحي تكميلي پيشنهاد شود. نتايج تحقيق نشان داد امتياز عامل فرسايش رودخانه اي با 30/8 درصد، بيشترين تأثير را در كاهش 4/1 درصدي رسوب دهي داشته است. همچنين از مساحت كلاس درجه رسوب دهي 75-50، مقدار 8/4 درصد كم شده است كه عمدتاً اين شدت رسوبدهي مربوط به اراضي بالادست حوضه است. با توجه به معني دار بودن تغييرات رسوب دهي زيرحوضه ها در سطح 0/05، نتايج حاكي از كارا بودن برنامه هاي آبخيزداري در كاهش رسوب دهي است. به منظور مديريت منابع آب و خاك و اثرگذاري بيشتر برنامه هاي آبخيزداري در كاهش فرسايش و رسوب حوزه آبخيز هفتان، الگوي اصلاحي تكميلي برنامه ها شامل بانكت توأم با بادامكاري در دامنه هاي بحراني، بذرپاشي و كپه كاري در دامنه هاي با شيب تند و عمق كم خاك، تقويت پوشش گياهي دامنه هاي مارني و همچنين پايدارسازي كناره رودخانه پيشنهاد مي شود.