شناسايي موانع توسعه منطقه‌اي با به‌كارگيري شاخص فقر آبي نمونه موردي: استان قزوين

محدود‌بودن ظرفيت منابع آبي از يك‌سو و تشديد روند برداشت بي‌رويه از منابع آب در نقاط مختلف جهان از سوي ديگر، باعث افزايش آگاهي و حساسيت‌هاي توسعه‌گران منطقه‌اي درباره اين منبع حيات‌بخش و تنظيم تقاضاهاي توسعه در چارچوب عرضه منابع آب منطقه‌اي شده است. در اين‌باره استفاده از روش و ابزاري كه بتواند كمبود آب را در سطحي فراتر و در ارتباط با توسعه منطقه‌اي ببيند، سودمند خواهد بود. با اين هدف، پژوهش پيش ‌رو با استفاده از شاخص فقر آبي (WPI)، به صورت چند‌بُعدي و در قالب پنج محور اصلي شامل منابع، دسترسي، ظرفيت، مصرف و محيط زيست، به بررسي مجموعه عوامل اثرگذار در بحران آب استان قزوين پرداخته است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهند نيمه جنوبي استان شامل شهرستان‌هاي آوج، تاكستان و بويين‌زهرا به دليل ضعف در دو محور ظرفيت (تعداد زياد مرگ اطفال و نسبت بي‌سوادي) و محيط‌زيست (مصرف زياد كود و سموم و كيفيت كم آب)، وضعيت بحراني‌تري نسبت به ساير شهرستان‌ها دارد. شهرستان‌ قزوين به دليل بهره‌مندي از منابع آب، ظرفيت و مصرف بهينه و شهرستان البرز به دليل دسترسي مطلوب و كسب امتياز زياد در محور محيط ‌زيست، از ديدگاه شاخص فقر آبي از وضعيت نسبي بهتري در قياس با ساير شهرستان‌ها برخوردارند. در نهايت با هدف مقابله با فقر آبي در استان قزوين، با استفاده از روش تحليل همبستگي و به كمك نرم‌افزار SPSS، براي شناسايي پيشران‌هاي اثرگذار در سطح كل استان اقدام شده است. در اين‌باره دو محور محيط‌زيست و ظرفيت بيشترين اثرگذاري را دارند.