بررسي اثر كلشيسين بر القاء پلي‌پلوئيدي و اثرات آن بر ويژگي‌هاي مورفولوژيكي و بيوشيميايي شنبليله

القاء پلي‌پلوئيدي با استفاده از مواد شيميايي جهش‌زا يكي از روش‌هاي به‌نژادي گياهان دارويي به منظور افزايش قابليت توليد متابوليت‌هاي ثانويه است. كلشيسين موثرترين ماده شيميائي جهش‌زا در القا پلي‌پلوئيدي گياهان مي‌باشد. به منظور بررسي تاثير تيمار كلشيسين بر القاء پلي‌پلوئيدي در گياه دارويي شنبليله (Trigonella foenumgraecum) پژوهشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه فاكتور كلشيسين (صفر، 0.05، 0.1، 0.2، 0.5 درصد وزن به حجم)، زمان (12، 24، 48 و 72 ساعت) و نمونه (بذر، مريستم ريشه و مريستم انتهايي) در 3 تكرار انجام شد. در اين آزمايش اثر كلشيسين بر درصد صفات زنده ماني، ميكسوپلوئيدي و تتراپلوئيدي در نمونه‌هاي بذر، جوانه انتهايي و ريشه ارزيابي شد. بررسي‌ها نشان داد كه بعد از تيمار شاهد بيشترين درصد زنده ماني مربوط به غلظت 0.05 درصد كلشيسين براي نمونه جوانه انتهايي است و بالاترين درصد ميكسوپلوئيدي مربوط به نمونه جوانه انتهايي با غلظت تيمار 0.1 و 0.2 درصد كلشيسين مي باشد. نتايج بررسي هاي مورفولوژيكي، سيتوژنتيكي، فلوسايتومتري و بيوشيميايي نشان داد كه نمونه جوانه انتهايي در غلظت 0.5 درصد كلشيسين در مدت زمان 72 ساعت موثرترين تيمار در القاء تتراپلوئيدي در گياه شنبليله است. همچنين نتايج حاصل از GC/MSبيانگر افزايش متابوليت هاي ثانويه در گياه تتراپلوئيد نسبت به گياه ديپلوئيد شنبليله بود.