اثربخشي توانبخشي شناختي بر سرعت پردازش و ظرفيت حافظه فعال، كاركرد اجرايي و كيفيت زندگي بيماران مالتيپل اسكلروزيس - مطالعه نيمه تجربي

The Effectiveness of Cognitive Rehabilitation on Processing Speed, Working Memory Capacity, Executive Function, and Quality of Life in Multiple Sclerosis Patients: A Quasi-experimental Study

پيش زمينه و هدف بيماري مالتيپل اسكلروزيس شايع ترين نوع بيماري نورولوژيك است كه معمولترين علت ناتواني است و مي تواند توام با آسيبهاي شناختي باشد. علي رغم استفاده از پژوهش هاي مرتبط با توانبخشي شناختي در بيماران داراي ام اس، هنوز نتايج شفاف و جامع وجود ندارد. پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي توانبخشي شناختي بر سرعت و ظرفيت حافظه فعال، كاركرد اجرايي و كيفيت زندگي در بيماران مالتيپلاسكلروزيس انجام گرديد.ابزار و روش پژوهش حاضر از نوع نيمه تجربي با طرح پيشآزمون-پسآزمون و مرحله پيگيري با گروه ليست انتظار بر روي 32 نفر از مراجعين انجمن حمايت از بيماران اماس انجام شد كه به روش نمونهگيري مبتني بر هدف انتخاب و بهطور تصادفي به دو گروه 16 نفري مداخله و ليست انتظار، تقسيم شدند. اعضاي گروه مداخله بهصورت فردي به مدت 12 جلسه در برنامه توانبخشي شناختي شركت كردند. نمرات سرعت و ظرفيت حافظه فعال، كاركرد اجرايي و كيفيت زندگي هر دو گروه به كمك آزمونهاي ان-بك، فراخناي حافظه وكسلر، دستهبندي كارتهاي ويسكانسين و پرسشنامه كيفيت زندگي بيماران اماس، گردآوري و با استفاده از روشهاي آماري توصيفي (ميانگين و انحراف معيار) و استنباطي (آزمون تحليل واريانس اندازه هاي مكرر) تحليل شدند. يافته ها يافته ها نشان دادند به غير از حيطه فيزيكي كيفيت زندگي، ميانگين نمرات آزمون ويسكانسين، وكسلر، زمان پاسخ آزمون انبك، حيطه رواني كيفيت زندگي در طول زمان و در دو گروه مداخله و انتظار متفاوت هستند (0/05>P). بدين ترتيب، عملكرد گروه مداخله در سرعت و ظرفيت حافظه فعال، كاركرد اجرايي و حيطه رواني كيفيت زندگي، بهبودي معني داري را(0/05>P) در مراحل پس از آزمون و پيگيري نسبت به گروه انتظار، نشان دادند. بحث و نتيجه گيري بر اساس اين يافته ها، توانبخشي شناختي، احتمالا بر سرعت و ظرفيت حافظه فعال، كاركرد اجرايي و كيفيت زندگي بيماران اماس اثربخش است.

Abstract Background & Aims: Multiple sclerosis (MS) is a neurological disease that is the most common cause of disability and may be associated with cognitive impairment. Despite the implementation of cognitive rehabilitation (CR) studies in patients with MS, there are still no clear and conclusive results. This study aimed to investigate the effectiveness of CR on speed and WM capacity, executive function, and quality of life (QOL) in MS patients. Materials & Methods: The current quasi-experimental study (with a pretest-posttest plot and a control group) was conducted on 32 patients of the ….. MS Society, Iran. Participants were selected through the purposive sampling method and were divided into intervention (n=16) and waitlist groups (n=16) by the simple random method. The patients in the intervention group participated in cognitive rehabilitation for 12 sessions, individually. The scores for speed and working memory (WM) capacity, executive function, and QOL in both the groups were determined using N-Back test, Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS-IV) Digit Span subtest, Wisconsin Card Sorting (WCST), and Quality of Life Questionnaire of MS patients (MSQOL-54). The scores were analyzed using descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (repeated measures ANOVA). Results: The results showed that, apart from the physical domain of quality of life (QOL), the average scores in WCST and Digit Span Memory, response time in N-Beck test, and emotional QOL, differed over time and in both the intervention and waitlist groups(P<0.05). Thus, in the intervention group, the performance in speed and capacity of WM, executive function, and emotional QOL showed a significant improvement (P<0.05) in the post-test and on follow-up compared to the waitlist group. Conclusion: Cognitive rehabilitation, based on these findings, is likely to be effective in improving the speed and capacity of working memory, executive function, and quality of life of MS patients.