روش شناسي كلامي صدوق

تعامل انسان با موجودات ديگر بر محور معرفت و شناخت صورت مي‌گيرد. به همين سبب معرفتي كه از يك روش و از طريق يك قوّه و مجراي ادراكي خاص به دست آمده اشست، شيوه اثباتي آن نيز بايد بر پايه همان روش و از طريق همان قوّه و مجراي اداركي خاص صورت گيرد. نمي‌توان اثبات يك شيء عقلاني را كه با قوّه و ادراكات عقلي صورت روش-شناسي كلامي صدوق مي‌گيرد با قوّه و ادراكات حسي و تجربي و حتي نقلي، سلب يا رد نمود. بر اساس اين اصل، نوشتار حاضر به دنبال كشف روش كلامي در انديشه‌هاي اعتقادي و ديني شيخ صدوق است. اگرچه نام روش بر اين نوشتار نهاده شد، اما مراد از روش در اين پژوهش، نوع قرائت و نگاه، و نيز نوع رويكردي است كه انديشه‌هاي كلامي صدوق را در مواجهه با گزاره‌هاي كلامي بازخواني مي‌كند. در اين پژوهش براي رسيدن به اين مهم از روش تحليلي‌ـ توصيفي و از شيوه جمع‌آوري اطلاعات بر اساس اسناد بهره گرفته شده است. حاصل اين نوشتار، عبارت است از اينكه رويكرد شيخ صدوق نسبت به گزاره‌هاي كلامي بر اساس عقل سامان ‌يافته است. به عبارت ديگر، خلاف آنچه مشهور است كه صدوق يك متكلم نقلي و اخباري است، شايسته است وي را يك متكلم عقل‌گرا دانست تا يك اخباري و محدث صرف.