سنجش عوامل مؤثر بر تاب‌آوري اقليمي (نمونه موردي: شهر تبريز)

يكي از بزرگ‌ترين چالش‌هاي قرن حاضر، پديده تغيير اقليم مي‌باشد. افزايش تعداد و شدت بروز بلاياي طبيعي تحت تأثير اين تغييرات، منجر به پيامدهاي ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي در شهرها شده است. از طرفي ديگر، در دهه‌هاي اخير، تلاش‌هاي جهاني و ديدگاه‌هاي مختلفي براي كاهش عواقب مخرب تغييرات اقليمي ارائه شده است. يكي از مهم‌ترين راهكارها در مقابله با اين مسائل، رويكرد تاب‌آوري شهري در پاسخ به تغييرات اقليمي است كه تحت عنوان تاب‌آوري اقليمي مطرح مي‌باشد. مطالعات محققان شهري نشان‌دهنده آن است كه تاب‌آوري اقليمي در چهار بعد بوم شناسانه، اجتماعي، كالبدي و نهادي مي‌تواند به اين چالش‌ها پاسخ دهد. شهرهاي ايراني نيز در سال‌هاي اخير تحت تأثير اين تغييرات قرار گرفته‌اند، از جمله شهر تبريز كه با افزايش شديد دما و تشديد رويدادهاي آب‌وهوايي نظير سيل مواجه شده است و اين امر ضرورت پاسخ به اين تغييرات را افزايش داده است. ازاين‌رو، هدف تحقيق حاضر تعيين مهم‌ترين عوامل تاب‌آوري در پاسخ به تغييرات اقليمي (به ويژه رويدادهاي آب‌وهوايي) در تبريز مي‌باشد. روش اين تحقيق از نوع توصيفي – تحليلي، به صورت كيفي و مبتني بر مطالعات اسنادي است و از آنجا كه به دنبال شناخت و حل مشكل مي‌باشد، در حوزه پژوهش‌هاي كاربردي قرار مي‌گيرد. همچنين براي تحليل عوامل، از روش تاپسيس استفاده مي‌شود. نتايج بيانگر آن است كه مهم‌ترين عوامل تاب‌آوري اقليمي در شهر تبريز عبارت‌اند از: بهره‌مندي از نيروي متخصص و ماهر در مديريت بلايا، حفاظت از زيرساخت آبي، استفاده از حمل‌ونقل عمومي و همچنين تأمين امنيت غذايي. از اين‌رو عوامل مؤثر بر تاب‌آوري اقليمي در شهر تبريز، حائز هر دو ويژگي انطباقي و كاهشي هستند و بايد جهت تاب‌آوري ساختن تبريز در برابر مخاطرات طبيعي ناشي از تغييرات اقليمي، مورد استفاده قرار گيرند