پديد آورندگان :
ترك زاده، جعفر داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز - داﻧﺸـﮑﺪه رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ - ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي آﻣﻮزشي , عبدشريفي، فاطمه داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز - داﻧﺸـﮑﺪه رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ - ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي آﻣﻮزشي , عباسي، عباس داﻧﺸـﮕﺎ ﺷﯿﺮاز - داﻧﺸﮑﺪه اﻗﺘﺼﺎد، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ - ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ , سليمي، قاسم داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز - داﻧﺸـﮑﺪه رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ - ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي آﻣﻮزشي
كليدواژه :
مديريت محيط , محيط سازماني , سيستم پيچيده سازوارشونده , آموزش عالي
چكيده فارسي :
مقدمه: امروزه به دليل پيچيدگي‌هاي ايجاد شده در محيط بيروني دانشگاه‌ها و موسسات آموزش پزشكي لزوم ايجاد تغيير در ساختار، فرايندها و سيستم‌هاي سازماني براي سازواري با محيط بيروني امري اجتناب ناپذير است. از اين رو هدف پژوهش حاضر بررسي مقوله مديريت محيط سازماني در موسسات آموزش عالي با رويكرد سيستم پيچيده سازوارشونده در موسسات آموزش پزشكي بود.
روش‌ها: روش پژوهش كيفي و مبتني بر مطالعه موردي بود. در اين راستا با استفاده از رويكرد نمونه‌گيري هدفمند و براساس معيار (رشته، تخصص و سابقه اجرايي مرتبط) و تكنيك اشباع نظري، مصاحبه‌هاي عميق با دوازده نفر از مديران و اعضاي هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شيراز در ارتباط با پديده ي مورد بررسي انجام شد. سپس داده‌هاي به دست آمده با استفاده از نرمافزار آماري Nvivo و از طريق روش تحليل مضمون مورد تحليل قرار گرفت و در قالب مضامين پايه، سازمان‌دهنده و فراگير دسته‌بندي و شبكه مضامين سازماندهي شد.
يافته‌ها: براساس نتايج به دست آمده مديريت محيط با رويكرد سيستم پيچيده سازوارشونده مشتمل بر ابعاد رويكردهاي زيربنايي، توسعه ظرفيت‌هاي سازماني، مديريت تغيير شبكه‌اي، مديريت منابع، پويايي شناسي‌هاي محيط، مديريت محيط تعاملي، مديريت عملكرد سازوارشونده و مديريت راهبردي مي‌باشد كه هر يك به نوبه‌ي خود داراي مولفه‌هاي چندي مي‌باشند.
نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از اين مطالعه‌ي كيفي نشان داد كه با توجه به پويايي‌هاي موجود در محيط بيروني موسسات آموزش عالي، ضرورت استفاده از رويكردهاي راهبردي؛ ظرفيت‌هاي كليدي دانشگاه؛ درك شيوه‌هاي تعامل با محيط بيروني و بهبود عملكرد در راستاي افزايش اثربخشي پاسخگويي به محيط اجتناب ناپذير است. همچنين لزوم توجه و پايش مستمر تغييرات محيطي به صورت شبكه‌اي و استفاده از منابع درون سازماني در راستاي پاسخگويي به اين اقتضائات با نگرشي سيستمي، راهبردي و مبتني به پاسخگويي مطلوب به نيازهاي جامعه ضروري است. آگاهي سياست گذاران و مديران موسسات آموزش عالي پزشكي از اهميت ابعاد ذكر شده در اين چارچوب ميتواند باعث بهبود مداوم عملكرد دانشگاه‌هاي علوم پزشكي در راستاي پاسخگويي به نيازهاي جامعه و محيط بيروني شود.
چكيده لاتين :
Introduction: Today, due to the complexities created in the external environment of universities and medical education institutions, the need to change the structure, processes and organizational systems to adjust with external environment is inevitable. Therefore, the purpose of present study was to evaluate the issue of organizational environment management in higher education institutions with the approach of a self- organization complex system in medical education institutions.
Methods: This is a qualitative research based on case study. In this regard, using a targeted sampling approach based on the criteria (based on the discipline, expertise, and related performance history) and theoretical saturation techniques, deep interviews were conducted with twelve managers and faculty members in relation to the phenomenon under investigation. Then, the data was analyzed using the Nvivo software through the method of thematic analysis and was categorized in the form of basic, organizing, and inclusive themes and was organized content network.
Result: Based on the results, environmental management with self-organization complex system approach including infrastructure dimensions, develop organizational capacities, network change management, resources management, environment dynamics, interactive environment management, self-organization performance management and strategic management, each of which in turn has several components.
Conclusion: Results showed that by considering current situation of external environment of universities, necessity of using strategic approaches, key capacities of university, understanding interactive methods with external environment and improving performance in order to increasing effective response to environment is inevitable. Also, attention and continuous evaluation of environmental changes reticulated and using internal resources to meet these needs with systematic views and strategic based on sufficient response to social needs is necessary.
Awareness of policy makers and managers of higher education institutions about the importance of the dimensions mentioned in this framework can continuously improve the performance of medical universities in responding to the needs of society and the external environment.
