اثربخشي درمان شناختي مبتني بر ذهن‌آگاهي بر استرس ادراك‌شده، تاب‌آوري و كيفيت زندگي بيماران مبتلا به تالاسمي ماژور

Effectiveness of Cognitive Therapy Based on Mindfulness on Perceived Stress, Resilience and Quality of Life in Thalassemic Major Patients

زمينه و هدف بيماري‌هاي فيزيولوژيك مزمن همچون تالاسمي، فرايندهاي شناختي، روان‌شناختي و اجتماعي بيماران را با آسيب جدي مواجه مي‌كند. بر اين اساس يكي از آسيب‌هاي روان‌شناختي اين بيماري وقوع استرس است و استرس ناشي از اين بيماري، مي‌تواند انطباق مثبت با تجربه‌هاي استرس‌زا و به عبارتي تاب‌آوري را در اين افراد تحت تأثير قرار دهد و همچنين باعث كاهش كيفيت زندگي در بيماران مبتلا به تالاسمي شود، بنابراين هدف از پژوهش حاضر تعيين اثربخشي درمان شناختي مبتني بر ذهن‌آگاهي، بر استرس ادراك‌شده، تاب‌آوري و كيفيت زندگي بيماران مبتلا به تالاسمي ماژور شهر لردگان از سال 1395 تا 1396 بود. روش بررسي اين پژوهش از نوع نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه كنترل و دوره پيگيري 3‌ماهه بود. نمونه شامل 40 نفر از بيماران مبتلا به تالاسمي ماژور مراجعه‌كننده به بيمارستان شهداي لردگان بود كه به روش نمونه‌گيري هدفمند مبتني بر ملاك‌هاي ورود و خروج انتخاب و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل، جايگزين شدند (هر گروه 20 نفر). گروه آزمايش، درمان شناختي مبتني بر ذهن‌آگاهي را طي هشت جلسه دريافت كردند و گروه كنترل هيچ‌گونه مداخله‌اي دريافت نكردند. براي جمع‌آوري اطلاعات از پرسش‌نامه‌هاي استرس ادراك‌شده كوهن و همكاران، تاب‌آوري كانر و ديويسون و كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني استفاده شد. به منظور تجزيه و تحليل داده‌هاي آماري از آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر، استفاده شد. يافته ها نتايج نشان داد بين گروه آزمايش و كنترل، از لحاظ استرس ادراك‌شده، تاب‌آوري و كيفيت زندگي تفاوت معني‌داري وجود دارد و در دوره پيگيري نيز اين تفاوت مشهود است (001/0>P). بدين ترتيب كه درمان شناختي مبتني بر ذهن‌آگاهي توانسته بر استرس ادراك‌شده، تاب‌آوري و كيفيت زندگي بيماران مبتلا به تالاسمي ماژور تأثير معنادار داشته باشد. نتيجه گيري درمان شناختي مبتني بر ذهن‌آگاهي تلويحات كاربردي مفيدي در كاهش استرس ادراك‌شده، افزايش تاب‌آوري و بهبود كيفيت زندگي بيماران مبتلا به تالاسمي ماژور دارد.

Background and Aims: Using mindfulness skills, the individual becomes aware of his daily activities and the automatic functioning of the mind in the past and present world, and through one-to-one consciousness control of thoughts, emotions and physical states is controlled and can be in the person's life Has a tremendous effect. The aim of this study was to determine the effectiveness of cognitive therapy based on mindfulness on perceived Stress, resilience and quality of life in Thalassemic major patients in Lordegan in 2015-2016. Methods: This is a semi-experimental study with pre-test and post-test design with control group and period. The sample was consisted of 40 patients with thalassemic major who referred to Lordegan Shohada hospital and were selected by purposeful sampling based on entry and exit criteria and randomly assigned to two groups of experimental and control. The experimental group received acceptance and commitment-based therapy, while the control group did not receive any intervention until the end of the project. Data were collected by perceived stress questionnaire Cohen et al. (1983), Researcher Conner & Davison (2003), and World Health Organization Quality of Life (SF-26). Results: The results showed that there was a significant difference between the experimental and control groups, in terms of perceived stress, resilience and quality of life (P <0.001). So, cognitive-mindedness-based therapy can have a significant effect on perceived stress, resilience and quality of life in patients with thalassemia major. Conclusion: Cognitive therapy based on mindfulness is a useful practice in reducing perceived stress, increasing resilience and improving the quality of life of patients with thalassemia major.