مقايسه اثربخشي نوروفيدبك، ريتالين و تركيب آن ها در پيشرفت تحصيلي و علائم اختلال نقص توجه- بيش فعالي كودكان

Comparison of the Effectiveness of Neurofeedback, Ritalin, and Their Combination in Academic Achievement and Symptoms of Attention Deficit – Hyperactivity Disorder in Children

زمينه و هدف از مشكلاتي كه گريبان گير تعداد زيادي از دانش آموزان است و باعث بروز آسيب هاي مختلف تحصيلي- اجتماعي و رفتاري در آنان مي شود، اختلال نقص توجه- بيش فعالي است. پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي نوروفيدبك، ريتالين و تركيب آن ها در پيشرفت تحصيلي و علائم اختلال نقص توجه- بيش فعالي كودكان ADHD در شهر مشهد انجام شد. مواد و روش‌ها اين پژوهش به روش نيمه آزمايشي و از طرح‌هاي پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري بود. جامعه آماري اين پژوهش كليه مبتلايان به اختلال نقص توجه- بيش فعالي شهر مشهد در سال 1395 بودند كه به مراكز خدمات روان‌شناختي و مشاوره‌اي شهر مشهد مراجعه كرده بودند. از ميان افراد حاضر در جامعه آماري تعداد 45 نفر به روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب‌شده و در سه گروه درمان تركيبي نوروفيدبك با ريتالين (15 نفر)، درمان نوروفيدبك (15 نفر) و درمان ريتالين (15 نفر) قرار گرفتند. هر سه گروه ابتدا در مرحله پيش‌آزمون به‌وسيله آزمون Conners (فرم والدين) و كارنامه تحصيلي مورد ارزيابي قرار گرفتند. سپس گروه اول درمان نوروفيدبك به همراه ريتالين را به مدت 15 هفته دريافت كردند. گروه دوم نوروفيدبك را به مدت 45 جلسه درماني 45 دقيقه‌اي دريافت كردند و گروه سوم با ريتالين به‌تنهايي به مدت 15 هفته درمان شدند. داده ها با استفاده از آزمون تحليل كوواريانس توسط نرم‌افزار آماري SPSS-20 تحليل شدند. يافته‌ها نتايج تحليل كوواريانس نشان داد كه روش درمان تركيبي نوروفيدبك به همراه ريتالين موثرتر از هر يك از اين روش‌ها به‌صورت محض است. ميزان اثربخشي نوروفيدبك محض به نسبت ريتالين محض بيشتر و پايداري آن نيز قابل‌توجه بود (05/0p<). نتيجه‌گيري روش درمان تركيبي نوروفيدبك به همراه ريتالين، نسبت به هر يك از روش‌ها به‌صورت مستقل، مي‌تواند جهت بهبود مشكلات رفتاري و تحصيلي كودكان داراي اختلال نقص توجه-بيش فعالي موثرتر باشد.

Aim and Background Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) is one of the problems that afflict a large number of students and may lead to various educational, social, and behavioral impairments. The purpose of this study was to compare the effectiveness of neurofeedback, Ritalin and their combination in academic achievement and symptoms of ADHD children in Mashhad. Methods and Materials This study was a quasi-experimental study with pre-test, post-test and follow-up designs. The statistical population of this study was all patients with attention deficit hyperactivity disorder in Mashhad in 2016 who referred to psychological and counseling services in Mashhad. Forty-five individuals were selected through convenience sampling and were divided into three groups: combination neurofeedback treatment with Ritalin (15 patients), neurofeedback treatment (15 patients) and Ritalin treatment (15 patients). All three groups were assessed in the pre-test phase by Conners test (parent form) and academic record. Next, the first group received neurofeedback treatment with Ritalin for fifteen weeks. The second group received neurofeedback for forty-five 45-minute therapeutic sessions and the third group was treated with Ritalin alone for fifteen weeks. Data were analyzed using covariance analysis by SPSS-20 software. Findings The results of the analysis of covariance showed that the combined neurofeedback treatment with Ritalin is more effective than either of these alone. The effectiveness of neurofeedback alone was more than that of Ritalin alone and its stability was also significant (p <0.05). Conclusions Neurofeedback combined treatment with Ritalin can be more effective in improving behavioral and educational problems in children with attention deficit hyperactivity disorder than any of the other methods independently