درجه ي برخورداري و نحوه ي توزيع امكانات سلامت در شهرستان هاي استان اصفهان

Enjoyment Level and Distribution of Health Facilities in Counties of Isfahan Province

مقدمه: بررسي وضعيت سلامت مناطق مختلف ايران، گامي مهم در جهت تخصيص بهينه‌ي منابع سلامت ميان مناطق مختلف كشور است. هدف مطالعه‌ي حاضر، تعيين درجه‌ي برخورداري و ميزان نابرابري در توزيع امكانات سلامت ميان شهرستان‌هاي استان اصفهان طي برنامه پنجم توسعه بود. روش كار: براين‌اساس، نخست با روش تاپسيس، درجات برخورداري از امكانات سلامت محاسبه و سپس با بهره‌گيري از شاخص ضريب جيني، نحوه‌ي توزيع آن‌ها ميان 23 شهرستان استان اصفهان طي سال‌هاي 94-1390 (برنامه‌ي پنجم توسعه) تعيين گرديد. داده‌هاي اين پژوهش از سال‌نامه‌هاي آماري استان در بازه‌ي زماني تحت مطالعه استخراج گرديد. يافته‌ها: نتايج مطالعه‌ي حاضر نشان داد كه شهرستان‌هاي استان اصفهان درجه‌ي برخوراري يك‌ساني ندارند. روند كلي ضريب جيني برخورداري از امكانات سلامت طي برنامه‌ي پنجم توسعه سير صعودي داشته‌است. بر‌اساس ضرايب جيني محاسباتي، نابرابري در توزيع امكانات سلامت در سال پاياني نسبت به سال ابتدايي برنامه، تقريبا 38درصد افزايش داشته؛ به‌طوري‌كه در سال ابتدايي برنامه، ضريب جيني برابر 0/255 بوده و در سال 1394 به 0/353 تغيير يافته‌است. نتيجه‌گيري: افزايش نابرابري در توزيع امكانات سلامت، به نفع شهرستان‌هاي بيشتر برخوردار و به ضرر شهرستان‌هاي كمتر برخوردار، حاكي از آن است كه رفاه شهرستان‌‌هاي كمتر برخوردار در مقايسه با شهرستان‌هاي بيشتر برخوردار طي برنامه‌ي پنجم توسعه كاهش يافته است. با توجه به تشديد نابرابري، به‌ويژه در سال پاياني برنامه، جبران اين نابرابري‌ها مي‌تواند در دستور‌كار برنامه‌ريزان سلامت استان قرار گيرد.

Background: The study of the health status in different regions of Iran is a basic step toward the optimal allocation of health resources to different regions. This study tried to determine the enjoyment level and equality in the distribution of health facilities in the counties of Isfahan province during the 5th development plan of Iran. Methods: First, the enjoyment level of Isfahan counties was determined using the TOPSIS method. Then, the distribution of health facilities was evaluated for 23 counties during 2011 - 2015. The data used in this study were obtained from the statistical yearbook of Isfahan. Results: The counties of Isfahan province were not homogenous in terms of enjoyment level. The overall trend of the Gini coefficient was upward during the study period. The inequality in the distribution of health facilities increased by 38% from the beginning year of the plan to the last year of the study period so that the Gini coefficient was 0.255 in the first year of the plan and 0.353 in 2015. Conclusions: The increased inequality in the distribution of health facilities indicated that the welfare of less-favored counties decreased compared to more developed counties during the fifth development plan. Hence, due to the intensification of inequality, especially in the final year of the plan, compensation for these inequalities can be put on the agenda of provincial health planners.