بررسي روند خشكسالي هيدرولوژيك با استفاده از تحليل سري هاي زماني و شاخص SDI در حوزه آبخيز ماديان رود لرستان

Investigation of Hydrological Drought Process Using Time Series Analysis and SDI index (Case Study of Marian River Basin of Lorestan Province

وقايع خشكسالي با تاثير روي منابع آب سطحي و آب زيرزميني مقدار آب در دسترس بخش هاي مختلف را كاهش مي دهد. خشكسالي هيدرولوژيك ابتدا با كاهش مقدار بارندگي شروع و به طور عادي با كاهش سطح درياچه ها و منابع ذخيره اي مرتبط مي شود. بدين منظور براي اتخاذ تصميمات مديريتي مناسب براي جلوگيري از آثار زيان بار خشكسالي، بايد با ارزيابي و پايش خشكسالي به شناسايي ويژگي هاي اين پديده پرداخت. در اين پژوهش براي ارزيابي خشكسالي هيدرولوژيك در ايستگاه هيدرومتري برآفتاب ماديان رود طي دوره سال هاي 1361 تا 1394 از تكنيك تحليل سري هاي زماني و شاخش SDIاستفاده شد. بر اساس نتايج حاصل از شاخص SDI، منطقه ماديان رود در طول 33 سال، ترسالي ها و خشكسالي هايي را با شدت هاي مختلف تجربه كرده است. نتايج خشكسالي هيدرولوژيك ايستگاه برآفتاب نشان داد كه بيشترين فراواني خشكسالي ها به ترتيب مربوط به خشكسالي هاي ملايم با 29/41درصد، خشكسالي شديد با 11/74درصد و خشكسالي متوسط نيز داراي 2/94 درصد مي باشد. روند خشكسالي از سال 83 شروع و داراي شدت هاي مختلفي از خشكسالي مي باشد بطوريكه در تمامي ماه هاي ايستگاه برآفتاب به جز ماه آبان و آذر (غير معني دار) در دوره زماني 1394-1361 تغييرات تدريجي موجود در سطح پنج درصد معني دار، و تغييرات ناگهاني سري زماني در همه ماه ها در سطح پنج درصد معني دار و داراي روند كاهشي هستند. همچنين نتايج حاصل از آزمون همگني پتيت نشان داد كه تغييرات ناگهاني و جهشي در دادهاي دبي جريان در سري زماني در همه ماه ها در سطح پنج درصد معني دار است.

Abstract The effects of droughts on surface water and groundwater resources reduce the amount of water available to different sectors. Hydrological drought initially begins with decreasing rainfall and is usually associated with lower levels of lakes and reservoirs. To this end, in order to ma ke appropriate management decisions to prevent the harmful effects of drought, it is necessary to assess the characteristics of this phenomenon by assessing and monitoring the drought. In this research, the time series analysis and SDI shaking technique were used to evaluate the hydrological drought at the hydrometric station at the Marian River during the period from 1982 to 2015. The results of hydrological drought on the sunshine station showed that the highest frequency of droughts was related to mild droughts with 29.41% and severe drought with 11.74% and medium drought of 2.94%. Also, the results of self-correlation series analysis, which showed significant correlation for all months except Azar, before the analysis of its effect was removed by Hamed and Rao (modified by Mann-Kendal), and in December, the ordinary Mann-Kendall test used. In all months of the station, except for the month of Aban and Azar (non significant), during the period of 1982-2015, gradual changes are significant at 5% level, and the sudden changes of the time series are significant at 5% level and have a decreasing trend. Also, the results of the Paty's homogeneity test showed that the sudden changes in the time series were significant at all levels at the 5% level.