پديد آورندگان :
جمشيديان، احسان دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - گروه كاردرماني، تهران , ميرزايي، هوشنگ دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - گروه كاردرماني، تهران , حسيني، علي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - گروه كاردرماني، تهران , فرزاد،مريم دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - گروه كاردرماني، تهران , حسين زاده، سمانه دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - گروه آمار زيستي، تهران
كليدواژه :
اختلال طيف اتيسم , تكرار‌پذيري نتايج , خانواده , كاردرماني , مطالعات اعتبار‌سنجي
چكيده فارسي :
هدف اختلالات طيف اُتيسم از شايع‌ترين اختلالات رشدي است. معيارهاي تشخيصي اين دسته از اختلالات دو دسته كلي علائم شامل نقص در ارتباطات و تعاملات اجتماعي و الگوهاي محدود، تكراري و كليشه‌اي در رفتار، علائق و فعاليت‌هاست. روال‌هاي رايج روزمره، الگوهاي تثبيت‌شده و منظمي از كارها و فعاليت‌ها هستند كه ساختار و ثبات را براي زندگي روزمره فراهم مي‌كنند، چارچوبي براي شكل‌دهي و معنا‌بخشيدن به زندگي روزمره هستند و مي‌توانند بر سلامت تأثيرگذار باشند و آن را ارتقا يا كاهش دهند. ماهيت ناتوان‌كننده اُتيسم و مشكلات متعددي كه در اثر ابتلا به اين اختلال در فرد ايجاد مي‌شود موجب مي‌شود تا خانواده‌ها در ايجاد و توسعه روال‌هاي كارآمد و معنادار با مشكل روبه‌رو باشند و به دنبال آن يكپارچگي و همبستگي خانواده از بين برود و خانواده دچار آشفتگي مي‌شود. به منظور بررسي روال‌هاي رايج روزمره در خانواده‌هاي كودكان مبتلا به اُتيسم نياز به ابزاري مناسب است. در مطالعه حاضر به بررسي روايي و پايايي پرسش‌نامه زمان و روال‌هاي رايج روزمره خانواده در خانواده‌هاي كودكان مبتلا به اُتيسم ايراني پرداخته شده است.
روش بررسي مطالعه حاضر يك مطالعه غيرتجربي روش‌شناختي است كه جامعه آماري آن را والدين كودكان مبتلا به اُتيسم شهر تهران تشكيل مي‌دادند؛ از اين بين 100 نفر از والدين كودكان مبتلا اُتيسم مراجعه‌كننده به مراكز اُتيسم و كلينيك‌هاي خصوصي شهر تهران به روش نمونه‌گيري دردسترس و با شرط داشتن معيارهاي ورود وارد مطالعه شدند. معيارهاي ورود شامل رضايت والدين براي شركت در مطالعه، تشخيص اُتيسم براي كودك از سوي روان‌پزشك كودكان بر اساس معيارهاي نسخه پنجم راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني، قرارداشتن كودك در دامنه سني 3 تا 11 سال و نداشتن نابينايي، ناشنوايي، صرع و معلوليت‌هاي ديگر در كودك بود. همچنين در صورت عدم تمايل به همكاري آزمودني‌ها و پاسخگويي ناكامل به سؤالات پرسش‌نامه‌ها آزمودني‌ها از مطالعه خارج مي‌شدند. جمع‌آوري داده‌ها با استفاده از دو پرسش‌نامه اطلاعات جمعيت‌شناختي و پرسش‌نامه زمان و روال‌هاي رايج روزمره خانواده كه از سوي والدين تكميل مي‌شد انجام شد.
پس از گرفتن اجازه از طراح پرسش‌نامه براي ترجمه و بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي، پرسش‌نامه بر اساس پروتكل پروژه بين‌المللي ابزار كيفيت زندگي ترجمه شد. روايي ظاهري و روايي محتوايي پرسش‌نامه با استفاده از نظرات متخصصين و والدين بررسي و پس از آن آزمون مقدماتي انجام شد كه طي آن پرسش‌نامه را 10 نفر از والدين كودكان مبتلا اُتيسم تكميل كردند تا مدت‌زمان مناسب براي تكميل پرسش‌نامه مشخص شود. سپس 100 نفر از والدين كودكان مبتلا به اُتيسم پرسش‌نامه اطلاعات جمعيت‌شناختي و پرسش‌نامه زمان و روال‌هاي رايج روزمره خانواده را تكميل كردند. همچنين به منظور تعيين پايايي در دفعات آزمون پس از 2 هفته 33 نفر از والدين كودكان داراي اُتيسم مجدداً پرسش‌نامه را تكميل كردند. به منظور بررسي كمي روايي ظاهري نمرات تأثير آيتم‌ها محاسبه شد. براي بررسي روايي محتوا از شاخص‌هاي ضريب نسبي روايي محتوا و شاخص روايي محتوا استفاده شد. ضريب همبستگي درون‌رده‌اي به منظور بررسي پايايي پرسش‌نامه در طي زمان استفاده شد. همچنين براي بررسي همساني دروني كل پرسش‌نامه و خرده‌مقياس‌هاي آن از آلفاي كرونباخ استفاده شد.
يافته‌ها نمرات تأثير براي همه آيتم‌هاي پرسش‌نامه بيش از 1/5 بود. مقدار ضريب نسبي روايي محتوا براي هريك از آيتم‌هاي پرسش‌نامه مقاديري بين 0/80 تا 1 و براي كل پرسش‌نامه 0/87 به دست آمد. مقدار شاخص روايي محتوا شاخص روايي محتوا براي آيتم‌هاي پرسش‌نامه مقاديري بين 0/83 و 1 و براي كل پرسش‌نامه 0/97 بود. ضريب همبستگي درون‌رده‌اي براي نمره كل پرسش‌نامه 0/96 و آلفاي كرونباخ 0/88 به دست آمد. همچنين كمترين مقدار آلفاي كرونباخ مربوط به خرده‌مقياس روال‌هاي رايج روزمره كودك (0/70) و بيشترين ميزان آن مربوط به خرده‌مقياس روال‌هاي رايج روزمره مربوط به بستگان (0/86) بود.
نتيجه‌گيري نتايج مطالعه بيانگر آن است كه ابزار زمان و روال‌هاي رايج روزمره روايي و پايايي مناسبي در جامعه ايراني دارد و مي‌تواند ابزار پژوهشي و باليني مناسبي براي سنجش روال‌هاي رايج روزمره خانواده باشد.
چكيده لاتين :
Objective Autism spectrum disorders are among the most prevalent developmental disorders. Diagnostic
criteria for these disorders consist of the two general categories of symptoms, including deficiencies
in communication and social interactions, and limited, repetitive and stereotypic patterns in behavior,
interests, and activities. Routines are well-established and the regular patterns of occupations and activities
that provide structure and stability for everyday life and add meaning to it can affect health. The
disabling nature of autism and its numerous associated problems unable families to develop effective
and meaningful routines; consequently, the integrity and solidarity of family are lost and family is disturbed.
A proper tool is required to evaluate everyday routine in the families of children with autism. The
present study investigated the validity and reliability of the Family Time and Routines Index (FTRI) in the
Iranian families of children with autism.
Materials & Methods This was a non-experimental methodological study. The statistical population of
the study consisted of all children with autism in Tehran City, Iran. Among them, 100 parents of children
with autism referring to autism centers and private clinics in Tehran were selected by the convenience
sampling method; they were entered into the study, according to the inclusion criteria. Inclusion criteria
were the diagnosis of autism by a child psychiatrist, based on the Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-V), the age of 3-11 years, and the absence of blindness, deafness,
epilepsy, and other disabilities in the child. Moreover, the subjects with no desire to cooperate or uncompleted
the questionnaires were excluded from the study. The required data were collected using
demographic information questionnaire and FTRI completed by parents. After obtaining the permission
of the designer of the questionnaire for translation and the investigation of its psychometric properties,
the questionnaire was translated according to the International Quality of Life Assessment (IQOLA)
project. The face validity and content validity of the questionnaire were evaluated using experts and
parents’ opinions; then, a preliminary test was conducted in which the questionnaire was completed by
10 parents of children with autism to determine the appropriate time to complete the questionnaire.
Consequently, 100 parents of children with autism completed the demographic information questionnaire
and FTRI. Furthermore, to determine the test-retest reliability, after 2 weeks, 33 parents of children
with autism re-completed the questionnaire. To examine the face validity, item impact score was
calculated. To assess the content validity, Content Validity Ratio (CVR) and Content Validity Index (CVI)
was used. Internal Consistency Coefficient (ICC) was used for assessing the test-retest reliability of the scale. Moreover, the internal consistency of the whole questionnaire and its subscales was assessed by
Cronbach's alpha coefficient.
Results Item impact score for all items of the questionnaire was over 1.5. The CVR for each item of the
questionnaire was between 0.8 and 1 and for the whole questionnaire was equal to 0.87. The CVI for the
items of the questionnaire was between 0.83 and 1 and for the whole questionnaire was equal to 0.97.
Additionally, the intraclass correlation coefficient for the total score was equal to 0.96 and Cronbach's
alpha coefficient was calculated as 0.88. Moreover, the lowest Cronbach's alpha coefficient related to
the subscale of child routines (0.70) and the highest related to the subscale relative's connection routines
(0.86).
Conclusion The obtained results indicated that FTRI has acceptable validity and reliability in the Iranian
samples and can be a useful research and clinical tool for assessing the family routines.
