تحليل منطقي استدلال‌هاي خداشناسي حضرت علي(ع) در نهج‌البلاغه

شناخت خداوند و چگونگي حصول آن از اموري است كه در نهج‌البلاغه به شكل ويژه مورد عنايت حضرت علي (ع) قرار گرفته است. از نظر ايشان دسترسي به كنه ذات و صفات حق تعالي غير ممكن است، اما از طريق علم حضوري و نيز علم حصولي به صفات او، مي‌توان به شناخت خداوند نايل شد؛ هرچند اين شناخت نيز بر حسب توانايي و استعداد افراد متغير است. اسباب علم حضوري را فطرت و اسباب علم حصولي را براهيني چون حركت، حدوث، نظم، غايي و إني فراهم مي‌سازد. در نوشتار حاضر بيانات امير­المؤمنين(ع) درباره ابواب خداشناسي، تحليل و قالب‌هاي متعارف منطقي آنها نشان داده شده است. حضرت مطالب خداشناسي را به گونه‌اي مستدل بيان كرده‌اند كه ذهن مخاطب را ياري مي‌دهد تا از فهم مقدمات به نتيجه دست يابد. اين شيوه مي‌تواند جايگاه والاي عقل و فطرت در خداشناسي را در كلام حضرت علي(ع) نمايان سازد و فتح بابي براي پژوهش‌هاي بديع نهج‌البلاغه باشد. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه ادله خداشناسي حضرت در نهج‌البلاغه، علاوه بر استحكام در محتوا، از ساختار و شكل منطقي نيز برخوردار است.