ارزيابي آثار جامع الگوي توسعۀ معدني ـ صنعتي بر سرمايه‌هاي اجتماعي و اقتصادي و محيطي در ناحيۀ ايرانِ مركزي (مطالعۀ موردي: آثار بزرگ‌ترين مجتمع سنگ آهن خاورميانه بر سكونتگاه‌هاي شهرستان بهاباد)

امروزه اثرگذاري اقدامات توسعه‌اي بر سرمايه‌هاي اجتماعي و اقتصادي و محيطي مؤلفه‌هاي مهم موفقيت يا شكست اقدامات و الگوهاي توسعه محسوب مي‌شود. در همين زمينه انتخاب و اتخاذ چارچوبي مفهومي، كه برآيندي از ايده‌هاي اجتماعي و فرهنگي باشد، جهت ارزيابي آثار الگوهاي توسعه، ضروري و اين مهم به كمك ارزيابي‌هاي آثار اجتماعي قابل حصول است. پژوهش حاضر، با ارزيابي آثار اجتماعي و با بررسي تأثير بزرگ‌ترين مجتمع سنگ آهن خاورميانه بر سكونتگاه‌هاي اطراف خود، در جست‌وجوي الگوي تأثيرگذاري اجتماعي ـ فرهنگي مراكز معدني ـ صنعتي بر سكونتگاه‌هاي نواحي مركزي ايران بود. اين پژوهش از منظر ماهيت در رده پژوهش‌هاي كاربردي و توسعه‌اي و از منظر روش از نوع توصيفي تحليلي است. پژوهشگران با بهره‌گيري از روش‌هاي اسنادي و كتابخانه‌اي و پيمايشي اطلاعات مورد نياز را گرد آورده و با استفاده از آزمون‌هاي Ttest و تحليل مسير به تجزيه‌وتحليل اطلاعات پرداخته‌اند. نتايج نشان داد توسعه معدني ـ صنعتي در ناحيه ايرانِ مركزي اگرچه از منظر اقتصادي و در سطوح استاني و ملي اين الگوي توسعه نسبتاً موفقيت‌آميز به ‌نظر مي‌رسد، از منظر اقتصاد محلي و به ‌طور ويژه حوزه‌هاي اجتماعي ـ فرهنگي آثار منفي بسيار داشته و توجه به پايداري توسعه را در مقياس‌هاي محلي به‌شدت به چالش كشيده است. در مقياس‌هاي محلي، در مقابل آنچه از دست رفته، برآيند و نتايج بايسته و شايسته‌اي كه از آن بتوان به ‌مثابه «نقش پايدار و مهم توسعه معدني ـ صنعتي در فرايند توسعه ايران مركزي» ياد كرد، وجود ندارد و متأسفانه بايد آن را «ميراث ناپايدار توسعه معدني ـ صنعتي بر سرمايه‌هاي اجتماعي و محيطي ايرانِ مركزي» به شمار آورد.