ماهيت حقوقي نمايندگان هوشمند در عرصه قراردادهاي الكترونيكي

توسعه دسترسي به فضاي مجازي، افزايش سرعت انتقال اطلاعات از طريق اينترنت در عرصه تجارت الكترونيك و همچنين پيشرفت‌هاي علمي اخير در زمينه هوش مصنوعي، سبب طرح مفاهيم جديد و بروز مسائلي بي‌سابقه در بحث‌هاي حقوقي شده است. نماينده هوشمند به عنوان دسته‌اي پيشرفته‌تر از انواع نمايندگان الكترونيكي، يكي از اين مفاهيم مي‌باشد. نماينده هوشمند برنامه نرم‌افزاري غير قابل رؤيتي است كه از جانب كاربر انساني به صورت خودكار و مستقل در شبكه‌هاي مجازي و بازارهاي اينترنتي با انسان‌ها يا نمايندگاني ديگر از جنس خود قرارداد منعقد مي‌كند. علي‌رغم تصويب قوانين مربوط به تجارت الكترونيك و قراردادهاي الكترونيكي در دهه‌هاي اخير، هيچ قانوني كه به طور اختصاصي تكليف صحت معاملات نمايندگان هوشمند را روشن كند، وجود ندارد. به منظور تبيين دقيق ماهيت حقوقي اين نمايندگان براي مشخص نمودن وجود اهليت و اراده در آنان، چهار نظريه عمده نزد محققان مطرح است؛ در نظر گرفتن آنها به عنوان برده، ابزار ارتباطي ساده، نماينده قراردادي سنتي و يا دادن شخصيت حقوقي به آنان كه برگزيدن هريك، آثار حقوقي متفاوتي از خود برجاي مي‌گذارد. در اين مقاله، پس از بيان كامل معايب و محاسن هر نظريه، آخرين تحليل را مناسب‌ترين آنها يافتيم.