تجديد حيات در بافت‌هاي تاريخي از طريق راهبرد اصالت بخشي (نمونه موردي بافت تاريخي شيراز)

در طول چند دهه اخير بافت‌هاي پرارزشي كه ميراث فرهنگي اين جامعه كهن در آن نهفته است تحرك و نشاط گذشته خود را از دست داده‌اند و محيط نامناسب و كم‌رونقي را براي ساكنان خود به وجود آورده‌اند. پس از تجربه‌هاي ناموفق، مداخله‌هاي نسنجيده و بهاي گزافي كه براي آن‌ها داده‌ شده، اينك شرايطي فراهم آمده تا به وسيله پارادايم‌هاي جديدي از جمله پايداري اجتماعي، تغييراتي در برنامه‌هاي موجود پديدار گردد. از آنجا كه مسئله كاهش كيفيت‌هاي محيطي در بافت‌هاي تاريخي يك مسئله شهري پيچيده در ابعاد مختلف است، بنابراين بهبود شرايط موجود تنها از طريق راهكارهاي كالبدي امكان‌پذير نخواهد بود. اين مقاله كه باهدف ايجاد راهكاري مؤثر براي تجديد حيات اجتماعي و كالبدي در بافت‌هاي تاريخي نگاشته شده، با فرض اينكه اصالت‌بخشي به عنوان راهبرد ارتقاء اجتماعي با پيامدهاي كالبدي در بافت تاريخي نمونه موردي مناسب باشد در پي پاسخ به اين پرسش است كه «آيا بافت تاريخي شيراز شرايط لازم براي فرآيند اصالت‌بخشي را دارد و در صورت امكان‌پذير بودن فرآيند، پيامدها و عوامل تسريع‌كننده اين فرايند چه خواهند بود؟» مطالعه حاضر براي پاسخ به اين پرسش با روش مطالعه كيفي نمونه موردي از طريق مصاحبه با افراد ساكن و ذي نفوذ و جمع آوري داده هاي كمي، به بررسي وضعيت موجود پرداخته و با استفاده از مطالعات كتابخانه‌اي و نمونه‌هاي مشابه، شرايط لازم و امكان‌پذيري فرآيند را مورد بررسي قرار مي‌دهد و فرآيندي براي ايجاد تغييرات پيشنهاد مي‌‌كند. نتايج نشان مي‌دهد كه فرآيند اصالت‌بخشي در محلات بافت تاريخي شيراز با توجه به چرخه اصالت‌بخشي و شرايط فرسودگي امكان‌پذير بوده و سودمندي اين فرآيند نسبت به هزينه‌هاي آن قابل چشم‌پوشي خواهد بود. در نهايت مقاله فرآيند سه مرحله اي براي اصالت بخشي در بافت تاريخي شيراز و محرك‌هاي آن در هر مرحله پيشنهاد مي‌كند و به روش‌هايي براي كاهش اثرات منفي و افزودن اثرات مثبت فرآيند، در جريان پايش اشاره مي‌نمايد.