گونه شناسي معماري كپري نيمه جنوبي بلوچستان ايران

كپر، گونه‌اي خاص از معماري چوبي سكونتگاه هاي دائمي يا موقّتي است كه به علت سبكي وزن و طرح قطعات سازه‌اش، قابليت حمل‌ونقل دارد. منطقه ي بلوچستان ازجمله مناطقي در ايران است كه معماري كپري در آن رواج داشته و اكنون با ساخت‌وسازهاي جديد، در حال فراموشي است. مستندسازي معماري كپري اين منطقه مي تواند در حفاظت از آن و نيز در دستيابي به شيوه هاي جديد طراحي مفيد واقع گردد. ازاين‌جهت در پژوهش حاضر، قصد بر اين است كه آثار ارزشمند عشاير بلوچستان باسابقه‌اي به قدمت تاريخ بلوچستان، مورد تفحص و جستجو قرار گيرد. نكته ديگري كه امروزه بررسي هاي مسكن عشاير ايران را حائز اهميت و شايان توجه مي نمايد اين است كه امروزه نياز به مسكن متحرك و غيردائمي براي اسكان موقت و غير دائم به دلايل گوناگون ازجمله بحران هاي طبيعي، اجتماعي و مشابه روبه توسعه است. به نظر مي رسد بامطالعه مسكن عشايري مي توان تجربيات تاريخي مربوط به مسكن متحرك را ثبت و ضبط كرد. روش پژوهش به‌صورت توصيفيتحليلي و تطبيقي است. گردآوري اطلاعات، به‌صورت اسنادي و ميداني صورت گرفت. به‌اين‌ترتيب كه پاره اي از اطلاعات لازم نخست به‌صورت اسناد گردآوري و سپس طي سفر به نقاط مختلف، به رصد زندگي عشايري و مشاهده و ثبت نمونه هاي معماري كپري در پهنه هاي مختلف جغرافيايي و مقايسه ي آن‌ها بر اساس تفاوت هاي شكلي و كالبدي با توجه به فرهنگ سكونت و جغرافياي زندگي آن‌ها پرداخته شد. دستاورد پژوهش، شناسايي چهار الگوي شكلي ساخت كپر در چهار حوزه جغرافيايي سراوان، سرباز، نيكشهر و چابهار است. كپرهاي سه حوزه سراوان، سرباز و نيكشهر از منظر سيستم ايستايي يكسان هستند و فرم هلالي دارند. تفاوت ها در پلان و حجم و نوع پوشش سازه  است. كپرهاي حوزه چابهار از منظر سازه و نوع ايستايي و به طبع آن فرم كلي با سه حوزه ديگر متفاوت است.