ارزيابي وجود مكانيزم طراحي منطبق بر تهويه طبيعي در معماري سنتي شهرهاي اقليم گرم و خشك بدون بادگير (نمونه موردي: فضاي بيروني بناهاي چهارطرفه قاجاري شيراز)

حركت هوا در ساختمان ها توسط ديوارها، كف و سقف ها محدود مي گردد و امكان دارد به صورت ناخوشايندي كند گردد؛ كند شدن علاوه بر تحميل بار انرژي، مي تواند در مواقع كمبود انرژي، اثرات منفي بر سلامت ساكنين داشته باشد. تهويه طبيعي به معماران كمك مي كند تا با روشهاي صحيح، هزينه انرژي مورد نياز براي ايجاد شرايط آسايش در ساختمان را به حداقل برسانند. در ساختمان هاي حياط مركزي، شكل و تناسبات حياط بر الگوي حركت و سرعت باد تاثير گذار است و اندازه بازشوها نيز بر حجم و سرعت باد ورودي به ساختمان تاثير مي گذارد. از اين رو پژوهش حاضر با اين فرض كه مي توان در خانه هاي مسكوني بومي، رابطه معناداري بين تناسبات بازشوها و حياط يافت، انجام شده و اقليم گرم و خشك به عنوان يكي از وابسته ترين اقليم ها به تهويه و شيراز به عنوان نمونه اي از شهرهاي مستقر در اين اقليم انتخاب شده است. بنابراين در جستجوي وجود نسبت هاي تكرار شده در بناهاي موجود، نمونه هاي موردي در يك دوره تاريخي، با ويژگي هاي مشابه و حداقل عوامل مداخله گر انتخاب گرديده است. روش تحقيق تحليليتوصيفي است، كه به كمك منابع اسنادي، عكس برداري، برداشت ميداني و آناليز نرم افزاري انجام شده است. در نهايت اين رابطه در قالب محاسبه جريان حجمي هوا و تناسب حياط و بازشوها، حياط و نماي جبهه رو به باد، تناسب حياط و زيربنا و غيره از نمونه هاي با گونه چهارطرف محدود و داراي حياط مركزي استخراج گرديده است. تناسبات بدست آمده داراي الگوي مشخصي در بناهاي مورد بررسي بوده و نسبت ها با توجه به ويژگي هاي بنا ها در بازه عددي محدودي قرار گرفته اند.