مطالعۀ ريخت‌شناسي، ريزريخت‌شناسي و گرده‌شناسي جنس (Thymelaeaceae) Daphne L. در ايران

جنس Daphne L. متعلق به خانوادۀ Thymelaeaceae و داراي دست‌كم 70 گونه در جهان و 4 گونه در ايران است. گونه‌هاي اين جنس حاوي تركيباتي نظير فلاون، بتولين، سيمارين و ... هستند كه آثار ضدسرطاني، ضدالتهاب، ضدنقرس و ضدميكروبي دارد. در پژوهش حاضر، ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي اندام‌هاي رويشي و زايشي، ويژگي‌هاي ريزريخت‌شناسي پوشش بذر و دانۀ گرده 11 جمعيت مختلف از گونه‌هاي D. mezerum، D. pontica، D. oleoidesوD. mucronata با استرئوميكروسكوپ، ميكروسكوپ نوري و الكتروني نگاره با هدف شناسايي صفت‌هاي مفيد براي جدايي و تشخيص گونه‌ها بررسي و مطالعه شد. اطلاعات حاصل از صفت‌هاي ريخت‌شناسي، ريزريخت شناسي دانۀ گرده و بذر با نرم‌افزار NTSYS pc v 2.02 e تجزيه‌وتحليل آماري شد و دندروگرام به روش UPGMA ترسيم شد. نتايج پژوهش حاضر نشان مي‌دهند دانۀ گرده در گونه‌هاي مطالعه‌شده كروي تا بيضي‌شكل، سه‌شياري، چند‌منفذي است و تفاوت‌هايي در سطح اگزين وجود دارند كه الگوي Crotonoid و Semicrotonoid را ايجاد مي‌كند. صفت‌هايي ازجمله شكل برگ، وجود كرك و تراكم آن، رنگ گلپوش، شكل لوب‌ها و وجود كرك در تخمدان، شكل و قطر دانۀ گرده، آشكار يا مخفي‌بودن ديوارۀ مشبك (muri) و ضخامت اگزين در جدايي تاكسونوميكي گونه‌ها مؤثر هستند. در مطالعۀ حاضر، سه نوع تزيينات سطح بذر از سلولي و خانه‌خانه تا موج‌دار و برآمده مشاهده شد و صفت‌هايي مانند رنگ بذر، شكل بذر، منقاردار‌بودن و تزئينات سطح بذر در جدايي گونه‌ها از هم مؤثر تشخيص داده شد.