اثر طبقه ارتفاعي و عوامل فيزيكي و شيميايي خاك برخصوصيات عملكردي و پراكنش گونه كماي ييلاقي (Ferula haussknechtii H Wolhff ex Rech) (مطالعه موردي: مراتع باينچوب سارال، كردستان)

شناخت عوامل محيطي (ارتفاع و پارامترهاي خاكي) مؤثر بر پوشش‌گياهي يكي از موارد مهم در مديريت مراتع و بهره‌برداري پايدار گياهان دارويي مي‌باشد. اين تحقيق به منظور ارزيابي عوامل محيطي مؤثر بر خصوصيات عملكردي (بيوماس، تراكم، زادآوري، درصد پوشش، قطر و غناي گونه‌اي) گونه Ferula haussknechtii H. Wolhff ex Rehc. f. در مراتع سارال كردستان انجام شد. پس از تعيين سه منطقه ارتفاعي (1850، 2250 و 2650 متر) نمونه‌برداري به روش تصادفيسيستماتيك در امتداد ترانسكت و داخل پلات‌هاي يك و نيم مترمربعي با برداشت بيوماس، درصد پوشش، ارتفاع، قطر، تراكم انجام شد. در داخل هر پلات نمونه خاك از عمق (030 سانتي‌متري) برداشت شد. ويژگي‌هاي بافت خاك، آهك، اسيديته، هدايت الكتريكي، نيتروژن، پتاسيم، فسفر و سديم در آزمايشگاه اندازه‌گيري شد. به منظور تعيين عوامل تاثيرگذار بر پراكنش پوشش‌گياهي، از روش تجزيه مؤلفه‌هاي اصلي (PCA) با استفاده از نرم افزار PCORD استفاده شد و تجزيه واريانس داده‌ها با استفاده از طرح كاملاً تصادفي در نرم‌افزار R صورت گرفت، همچنين براي بررسي رابطه بين گونه و عوامل محيطي از روش آناليز تطبيقي متعارفي (CCA) استفاده شد. نتايج نشان داد كه بيوماس هوايي، درصد پوشش گياهي، ارتفاع و تراكم اين گونه با افزايش ارتفاع افزايش و قطر يقه اين گونه كاهش مي‌يابد. بيوماس هوايي، درصد پوشش، قطر و ارتفاع اين گونه با نيتروژن، كربن، پتاسيم، سيلت و رس همبستگي مثبت و با اسيديته، فسفر و شن همبستگي منفي دارد. همچنين نتايج نشان داد كه با توجه به تاثير اين گونهٔ ارزشمند مناطق ييلاقي در تثبيت خاك، تامين علوفه و توليد مواد موثره دارويي، مؤثرترين عوامل در استقرار اين گونه ارتفاع از سطح دريا، نيتروژن، كربن، رس و سيلت مي‌باشند. از آنجايي كه هر گونه گياهي نيازهاي اكولوژيكي مشخصي نسبت به خصوصيات خاك و عوامل فيزيوگرافي دارد، مطالعه و شناخت  نيازهاي اكولوژيكي اين گونه مي‌تواند به معرفي بهتر اين گونه در مناطق مستعد و همچنين استقرار بهتر آن جهت اصلاح و احيا پوشش گياهي كمك كند.