مقاله مروري: تحليلي بر تلفات بذري در سامانه هاي فرآوري و توليد بذر گندم

يكي  از مراحل حايز  اهميت در چرخه توليد محصول استراتژيك گندم مرحله فرآوري يا به اصطلاح بوجاري بذرمي باشد. بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد كه همه ساله حدود ١٥درصد از بذر گندم توليد شده در مراحل برداشت، حمل و نقل و فرآوري بذر در كارخانه ها از دست مي رود. بيش  از نيمي از اين ضايعات در كارخانه هاي  فرآوري بذر گندم اتفاق ميافتد  كه بخشي ازآن با رعايت نكات فني قابل كنترل مي باشند. در اين مقاله به تحليل وضعيت مراحل فرآوري بذر گندم و نقاط بحراني در كارخانه هاي فرآوري بذر گندم در سه استان تهران، البرز و قزوين پرداخته شده و با استفاده از نمودارعلت و معلول(ايشي كاوا)و ماتريس ارتباطات،عوامل  تأثيرگذاربر بروز تلفات بذر گندم بررسي شد. نتايج به دست آمده نشان داد  كه علي رغم دستيابي به خلوص فيزيكي بالاي ٩٨درصد و قوه نامه بيشتر از ٨٨درصد در خروجي اصلي خط فرآوري بذر، بذور تلف شده در ضايعات  مراحل مختلف فرايند فرآوري بسيار قابل توجه بوده و درهر كارخانه  به طور متوسط  حدود ٤٠تا  ٥٠درصد  از ضايعات خط  توليد حاوي بذر  سالم بود.دمقدار بذر تلف شده در ضايعات برخي از مراحل فراوري نظير  جوگيري و جداسازي سنگ ريزه در ميز گراويتي بسيار بالا بوده و به بيش  از٩٠درصد هم  رسيد. خوراكدهي  زياد  به خط  فرآوري، عدم رعايت تنظيمات و فقدان دانش كافي اپراتورها در مورد به كارگيري دستگاه هااز جمله عوامل اثر گذار در قرارگيري بذرهاي سالم در ضايعات ماشين مي باشد. علاوه بر آن برخي از ماشين هاي مورد استفاده در خط فرآوري بذر گندم از سابقه بيش از ١٥تا ٢٠سال برخوردار بوده و به دليل استهلاك و فرسودگي قابليت استفاده از ظرفيت اسمي و تنظيم مناسب را ندارند