اثر عوامل محيطي بر برخي جنبه‌هاي جوانه‌زني بذر دو جمعيت علف هرز توق (Xanthium strumarium L.)

به منظور مطالعه رفتار جوانه زني دو جمعيت علف هرز توق آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملآ تصادفي با 4 تكرار اجرا گرديد. رفتار جوانه‌زني دو جمعيت توق در سطوح مختلف خشكي‌، شوري، دماهاي ثابت و دماهاي متناوب (روز/شب)، دوره‌هاي مختلف روشنايي/ تاريكي و دماهاي بالا مورد ارزيابي قرار گرفت. ابتدا قوه ناميه و وزن هزاردانه بذور جمع‌آوري شده دو جمعيت كرج و اهواز تعيين و سپس درصد جوانه‌زني بذور اين علف هرز در پاسخ به تيمارهاي فوق‌الذكر اندازه‌گيري شدند. با افزايش شدت خشكي و شوري درصد جوانه‌زني، در هر دو جمعيت به طور معني‌داري كاهش يافت، اما مقاومت تودۀ اهواز در برابر تنش شوري و خشكي بيش تر بود. جوانه‌زني بذور توده كرج و اهواز در پتانسيل اسمزي 0.4 مگاپاسگال به ترتيب 50.25 و 61.75 درصد و در شوري300 ميلي‌مولار كلريد سديم به ترتيب 10.75 و 18.5 درصد بود. در بين دماهاي ثابت بيش ترين درصد جوانه‌زني تودۀ كرج (85.25 درصد) و تودۀ اهواز (87.75 درصد) در دماي 30 درجه سلسيوس بود. در بين دماهاي متناوب، بيش ترين درصد جوانه‌زني تودۀ كرج (93.25 درصد) و تودۀ اهواز (96.75 درصد) در دماهاي روز/شبِ 20.35 درجه سلسيوس ثبت شد. قرارگيري بذور توق در دماهاي بالاتر از 100 درجه سلسيوس باعث كاهش معني‌دار درصد جوانه‌زني آن‌ها شد، اما مقاومت تودۀ اهواز بيش تر بود. با استفاده از نتايج اين تحقيق شايد بتوان از روش‌هاي غيرشيميايي مديريت اين علف هرز از جمله غرقاب، كنترل مكانيكي، دمايي، آفتاب دهي و استفاده از خاك پوش جهت كنترل آن استفاده كرد كه مدت زمان غرقاب و كنترل دمايي و آفتاب دهي خاك بهتر است براي جمعيت اهواز بيش تر باشد.