عفو و صفح در كتاب و سنّت

زمينه و هدف: عفو و صَفح (بخشش و گذشت) از ديرباز در صدر فضائل اخلاقي جاي داشته و جلوهاي از اسم «عَفُوّ» در مجموعة اسماء الحسناي الهي است، و در قاموس حكمت عَلَوي «تاج المكارم» لقب گرفته است. ولي جوامع اسلامي همواره با نوعي جهل نسبت به حدود و شروط و ضوابط بخشش و گذشت به سر مي برند و درنتيجه غالباً دچار افراط و تفريط مي شوند و در بسياري موارد از عهدة تشخيص صحيح آن برنمي آيند و از آنهمه آثار و بركات دنيوي و اخروي عفو و صفح، محروم مي گردند. هدف اين تحقيق بيان و تبيين جايگاه بخشش و گذشت در مكتب اخلاقي اسلام و دستيابي به راهكارهاي قرآني و بررسي و تدوين دستاوردهاي فردي و اجتماعي آن در جهت فرهنگسازي و آگاهي دادن عموم مسلمانان به علوم و معارف قرآن و عترت اهلبيت در اين زمينه است. روش تحقيق: روش اين تحقيق از نوع توصيفي و مطالعات آن كتابخانه است و با استفاده از ابزار فيش برداري انجام شده است. يافته ها و نتيجه گيري: اين مقاله ضمن ارائة مفهوم شناسي اين فضيلت اخلاقي، كوشيده است تا موارد عفو و صفح ممدوح را از موارد مذموم آن بازشناسي كند و آثار و دستاوردهاي فردي و اجتماعي بخشش و گذشت از ديدگاه قرآن كريم و احاديث معصومان را بررسي نمايد و در پرتو يك تحقيق موضوعي در سرتاسر آيات و سُوَر قرآن كريم، بخشي از دقايق و ظرايف مسئلة بخشش و گذشت را در علوم و معارف قرآن و مكتب اهلبيت بيان و تبيين نمايد.