تحليل فضايي دسترسي به خدمات عمومي شهري با ﺗﺄكيد بر مديريت عوارض شهرداري (نمونه‌پژوهي تبريز)

روش منافع تأمين عوارض شهرداري به دست دولت محلي گوياي اين است كه افراد درصورت بهره‌مندى از خدمات دولت محلي، بايد هزﻳﻨﮥ توليد و تدارك اين خدمات را برعهده گيرند؛ در حالي كه يكي از اشكال‌هاي وارد بر نظام مالي و درآمدي شهرداري‌ها اين است كه در شهرها، خدمات فراواني وجود دارد كه به‌طور يكسان دردسترس همه قرار نمي‌گيرد و توزيع آن در مناطق مختلف شهرداري يكسان نيست؛ بنابراين هدف اصلي مقاله تعيين استحقاق پرداخت عوارض شهرداري باتوجه به كيفيت دسترسي به خدمات است. اين پژوهش براساس هدف در گروه پژوهش‌هاي كاربردي قرار مي‌‌گيرد و ماهيت توصيفي‌تحليلي دارد و بر انجام مطالعه‌هاي اسنادي و كتابخانه‌اي و بررسي‌هاي ميداني مبتني است. در اين پژوهش به‌طور گسترده از انواع توانمندي‌هاي سيستم اطلاعات جغرافيايي، ازجمله جعبه‌ابزار تحليل‌هاي فضايي و از آزمون‌هاي آماره فضايي، شامل آزمون‌هاي ميانگين نزديك‌ترين همسايه و خودهمبستگي فضايي موران، استفاده شده است. به‌منظور وزن‌دهي به شاخص‌ها و براي ارزش‌گذاري لايه‌ها از دو نوع وزن نسبي و عملكردي استفاده شده است و درنهايت، به‌منظور استفاده از نتايج علمي تحليل‌هاي ZONAL در تفسير نتايج آن، از روش شاخص تركيبي توﺳﻌﮥ انساني HDI استفاده شده است. نتايج دو آزمون آمار فضايي و نزديك‌ترين فاصله همسايگي و آزمون خودهمبستگي فضايي موران نشان داد الگوي پراكنش فضايي خدمات عمومي به‌صورت خوشه‌اي و ناهمگون در سطح شهر بوده است؛ همچنين ﻧﺘﻴﺠﮥ بررسي‌ها نشان مي‌دهد كيفيت دسترسي 75.5% مساحت شهر تبريز به خدمات عمومي در وضعيت محروم و به‌طوركامل محروم قرار دارد و اين يعني در بهره‌مندي از خدمات عمومي، عدالت فضايي برقرار نيست. باتوجه به سطوح دسترسي براي ﺗﺄمين مالي عادلاﻧﮥ خدمات عمومي، پيشنهاد مي‌شود سطوح برخوردار در برابر سطوح محروم ماليات بيشتري بپردازند؛ زيرا آنها زمان و هزﻳﻨﮥ كمتري صرف جابه‌جايي و دسترسي به خدمات مي‌كنند.