بررسي تغييرات نقطه انجماد و تحمل به سرما در شفيره‌هاي دياپوزي بيد چغندر قند Scrobipalpa ocellatella (Lepidoptera: Gelechiidae)

بيد چغندر قند(Boyd)  Scrobipalpa ocellatella يكي از آفات مهم آخر فصل چغندرقند مي‌باشد كه موجب كاهش كمي و كيفي محصول مي‌شود. لاروهاي اين آفت عمدتاً از جوانه هاي مركزي و سر ريشه هاي گياه چغندرقند تغذيه مي‌كنند. با برداشت چغندرقند در آبان ماه، لاروهاي سن آخر موجود در سر ريشه ها وارد خاك شده و براي زمستان گذراني به شفيره تبديل مي‌شوند. لاروهاي سنين پايين‌تر در صورتي كه زيستگاه مناسب و غذاي كافي در اختيار داشته باشند، به تدريج با كامل شدن سنين لاروي به شفيره تبديل مي‌شوند. به منظور مطالعه توانايي زمستان گذراني اين حشره، شفيره ها به صورت ماهيانه از آبان 1394 تا فروردين 1395 جمع‌آوري شدند. تغييرات فصلي در شاخص هاي سرماسختي (نقطه انجماد و كمترين دماي كشنده) بيد چغندرقند مورد مطالعه قرار گرفت. ميانگين نقطه انجماد شفيره هاي بيد چغندرقند جمع‌آوري شده از مزرعه بين 0.33 ± 13.2 تا 0.23 ± 18.2 درجه سلسيوس در نوسان بود. حداكثر ميزان تحمل شفيره ها در ماه‌هاي آبان، آذر و دي ماه و كمترين ميزان تحمل در فروردين ماه مشاهده شد. ميزان تحمل شفيره‌هاي دياپوزي به طور معني داري از شفيره هاي غير دياپوزي در دماي 10 ، 15 و 20 درجه سلسيوس بالاتر بود. كمترين دماي كشنده براي 50 درصد افراد از 13.9 درجه سلسيوس در آبان ماه به 5.5 درجه سلسيوس در فروردين ماه كاهش يافت. علي‌رغم اين‌كه نقطه انجماد شفيره هاي دياپوزي در ماه هاي منتهي به اواخر زمستان و بهار از 15 درجه سلسيوس فراتر نرفت، اما شفيره ها متناسب با نقطه انجماد نتوانستند دماهاي زير صفر را تحمل نمايند. با اين وجود نتايج نشان مي‌دهند كه قدرت تحمل شفيره ها در مرحله دياپوز بيش از ظرفيت سرما و يخبندان محيط است و دماهاي زير صفر زمستان نمي‌تواند به عنوان عامل مهمي زنده‌ماني بيد چغندرقند را تهديد نمايد.