اثر سميت آهن بر برخي صفات مرفولوژيك، بيان نسبي ژن G6PDH و فعاليت آنزيم پراكسيداز در ژنوتيپ هاي حساس و متحمل برنج (Oryza sativa L.)

تحت شرايط سميت آهن، يكي از مهم ترين عوامل محدودكننده توليد برنج در زمين هاي كشاورزي، افزايش راديكال هاي فعال اكسيژن و در نتيجه كاهش رشد و نمو گياه است. در اين پژوهش، اثر سميت ناشي از آهن در سطوح صفر (شاهد)، 100، 250، 400 و 500 ميلي گرم در ليتر آهن (Fe-EDTA) بر برخي صفات مرفولوژيك، بيان نسبي ژن فتوسنتزي G6PDH و فعاليت آنزيم پراكسيداز در دو ژنوتيپ Pokkali (متحمل) و IR64 (حساس) برنج در مرحله چهار برگي تحت شرايط هيدروپونيك با محلول غذايي يوشيدا بررسي شد. آزمايش به صورت فاكتوريل با دو فاكتور ژنوتيپ و غلظت آهن (به ترتيب با دو و پنج سطح) در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد. نتايج نشان داد كه برهمكنش سميت آهن و ژنوتيپ بر تمامي صفات مطالعه شده به جز وزن خشك ريشه، تاثير معني داري داشت. تجزيه خوشه اي با روش پيوستگي كامل (دورترين همسايه ها)، ده تيمار مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. تجزيه به عامل ها نيز نشان داد كه 66 درصد از تنوع كل صفات به وسيله دو عامل مستقل توجيه شد. اعمال تنش سبب كاهش بيان نسبي ژن G6PDH در هر دو ژنوتيپ شد، با اين تفاوت كه در ژنوتيپ Pokkali ميزان بيان نسبي اين ژن با اعمال سطوح كم تنش كاهش يافت، اما در ژنوتيپ IR64 كاهش بيان اين ژن فقط در سطوح بالاي تنش اتفاق افتاد. كم ترين ميزان فعاليت آنزيم پراكسيداز در هر دو ژنوتيپ Pokkali وIR64  در غلظت 100 ميلي گرم در ليتر آهن و بيش ترين ميزان فعاليت آن به ترتيب در سطوح 400 و 250 ميلي گرم در ليتر آهن مشاهده شد. به نظر مي رسد كاهش بيان ژن G6PDH در سطوح كم تنش و افزايش فعاليت آنزيم پراكسيداز در ژنوتيپ متحمل مي تواند ميزان پراكسيد هيدروژن ناشي از سميت آهن را كاهش دهد.