پايداري عملكرد دانه هيبريدهاي اميدبخش ذرت (Zea mays L.) در مناطق مختلف كشور

به منظوربررسي پاسخ هيبريدهاي جديد ذرت دانه‌اي نسبتبه شرايط محيطي متفاوت و تعيين پايداري عملكرد دانه آن ها، آزمايشي بااستفاده از هشت هيبريدذرت دانه اي درقالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي باسه تكرار در شش منطقه در سال 1396 اجراشد. باتوجه به معني داربودن برهمكنش هيبريد×محيط،تجزيه پايداري با استفاده ازدو روش چندمتغيره AMMI و GGE-biplot انجام شد. نتايج ﻣﺪل AMMI نشان داد كه فقط ﻣوﻟﻔﻪ اﺻﻠﻰ اول (AMMI1) ﻣﻌﻨﻰدار بود و 72.52 درﺻﺪ از ﺗﻐﻴﻴﺮات برهمكنش ژﻧﻮﺗﻴﭗ × ﻣﺤﻴﻂ را ﺗﻮﺟﻴﻪ كرد. بر اساس آماره‌هاي ﻣﺪل AMMI (SPCA1 و ASV)، هيبريدﻫﺎي ﺷﻤﺎره 1 (SC715B) و5 (SC706) ﺑﻪﻋﻨﻮان هيبريدهاي ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺪاري بالاﺗﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷدﻧﺪ. نتايج تجزيه پايداري با روش GGE -biplot نشان داد كه 83.32 درصد از كل تغييرات عملكرد دانه با دو مولفه اول و دوم GGE-biplot توجيه مي شود و هيبريدﻫﺎي ﺷﻤﺎره 1 (SC715B) و7 (SC703) ﺑﻪﻋﻨﻮان هيبريدﻫﺎي ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺪاري بالاتر اﻧﺘﺨﺎب ﺷدﻧﺪ.به طور كلي، بر اساس عملكرد دانه و نتايج تجزيه پايداري با اين دو روش، هيبريدهاي شماره 7 (SC703) و 1 (SC715B) به ترتيب با عملكرد دانه 13.16 و 12.82 تن در هكتار به عنوان پايدارترين و پرمحصول‌ترين هيبريدها شناسايي شدند و با سازگاري عمومي بالا مي توانند در مناطق مختلف كشور كشت شوند. ﺑﺮرﺳﻰ ﺑﺎيﭘﻼت ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻰ ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ مختلف ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺮدارﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻰ مغان، شيراز و كرمان و نيز مناطق كرمانشاه، قائم‌شهر و كرج بسيار نزديك به هم بودند و در رتبه بندي هيبريدها، يكسان و مشابه عمل كردند. با توجه قدرت تفكيك بالاي هيبريدها در مناطق شيراز، كرمان، كرج و قائم‌شهر، توصيه مي‌شود جهت صرفه‌جويي در هزينه آزمايش‌ها در سال‌هاي بعد، آزمايش‌ها به جاي شش منطقه در اين چهار منطقه انجام شوند.