معرفي خردل برگ مومي (Boreava orientalis Jaub. and Spach.) به‌عنوان يك علف هرز مشكل ساز در مزارع گندم استان كردستان

در مطالعات ميداني علف‌هاي هرز مزارع گندم استان كردستان، گياهي بيگانه از تيره شب‌بو براي فلور استان مشاهده شد. اين گياه، علف هرز مزارع گندم شهرستان‌هاي دهگلان، قروه، بيجار و ديواندره طي كم تر از يك دهه گذشته بوده و جمعيت آن در اين مناطق طي سه الي چهار سال اخير به شدت افزايش يافته است. اين گياه به انگليسيWaxy Leaved Mustard  ناميده مي‌شود و نام علمي آن مطابق با فلور تركيهBoreava orientalis Jaub. and Spach.  است. در فلور ايران اين گونه مترادف با Isatis quadrualata معرفي شده است. در اين مطالعه، پراكنش و ميزان تراكم علف هرز خردل برگ مومي در سه شهرستان دهگلان، قروه و بيجار و 15 مزرعه از هر شهرستان، بررسي و با علف‌هاي هرز رايج منطقه مقايسه شد. داده ها با روش مشاهده اي جمع آوري و نمره‌دهي بر مبناي صفر تا 100 انجام شد. جهت تهيه نقشه پراكنش اين علف هرز از نرم افزار GIS استفاده و ترسيم داده‌هاي حاصل از نمونه‌برداري با استفاده از روش فاصله اي معكوس وزني (IDW) درون‌يابي شد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه مناطق آلوده به علف هرز خردل برگ مومي بيش تر در محورهاي سنندج به دهگلان، سنندج به بيجار و دهگلان به بيجار و تراكم علف هرز در اين مناطق تا حدود 40 بوته در متر مربع بود. بذرهاي اين علف هرز پس از رسيدن و قبل از اينكه گندم برداشت شود، ريزش مي‌كنند و با مساعد شدن شرايط محيطي از اواخر آبان تا اواخر آذر، جوانه مي‌زنند. پراكنش اين علف هرز به‌صورت كپه‌اي است و در برخي مناطق در حدود 35 درصد از سطح مزارع را مي‌پوشاند و تخمين زده مي شود كه در تراكم هاي بالا در حدود 70 درصد از عملكرد گندم را كاهش مي دهد. تراكم اين گياه در مزارع آبي نسبت به مزارع ديم بيش تر است و خسارت بيش تري نيز وارد مي‌كند. اگرچه حدود شش سال از حضور اين علف هرز در منطقه مي‌گذرد، اما روند گسترش آن شديد و نگران‌كننده است و پيشنهاد مي شود كه مطالعات جامع تري در مورد ويژگي هاي مختلف اين علف هرز و روش هاي مناسب مبارزه با آن انجام شود.