تاثير كاربرد شبكه اجتماعي اينستاگرام در ارتقاي سواد محيط زيستي دانشجويان

سابقه و هدف: رشد شبكه‌هاي اجتماعي باعث شده است تا كاربردهاي جديدي  در امر آموزش شامل آموزش‌هاي رسمي، غير‌رسمي و ضمني (ديداري، شنيداري و نوشتاري) براي اين ابزار تعريف شود. هدف اين پژوهش، بررسي تاثير استفاده از اينستاگرام بر ارتقاي سواد محيط زيستي دانشجويان است. با توجه به اينكه سواد محيط زيستي داراي ابعاد و محدوده وسيعي است، در اين پژوهش، براي تحديد مسأله به بررسي ابعاد اصلي سواد محيط‌ زيستي، يعني آگاهي، نگرش و رفتار، بسنده شده است. اهميت اين پژوهش در آن است كه سياست‌گزاران آموزش‌هاي محيط‌ زيستي را با تأثير كاربرد اينستاگرام به عنوان يكي از شبكه‌هاي اجتماعي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات در آموزش‌هاي محيط‌ زيستي و ارتقاي سواد محيط زيستي دانشجويان به عنوان قشر تاثيرگذار جامعه آشنا ساخته و مي‌تواند مبنايي براي مطالعات آتي براي انجام پژوهش‌هاي مشابه در مورد بررسي تأثير ساير شبكه‌هاي اجتماعي و نيز رسانه‌هاي مختلف و استفاده از نتايج آنها براي بهينه‌سازي برنامه‌ريزي‌هاي آتي در اين زمينه باشد.مواد و روش‌ها: اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر نحوه گردآوري داده‌ها، نيمه‌آزمايشي از نوع پيش‌‌آزمونپس‌آزمون با گروه كنترل بوده است. نمونه مورد بررسي شامل 40 نفر از دانشجويان دانشگاه پيام نور استان مركزي بود كه به روش نمونه در دسترس انتخاب و به طور تصادفي در قالب دو گروه كنترل و آزمون گروه‌بندي شدند. ابتدا از هر دو گروه پيش‌آزمون گرفته شد. سپس آموزش‌هاي لازم بر اساس توصيه‌هاي برنامه محيط‌ زيست سازمان ملل (2015) و لحاظ شرايط و فرهنگ بومي كشور در قالب پست‌هاي تصويري در صفحه ايجاد‌شده در شبكه اجتماعي اينستاگرام به همراه توضيحات نوشتاري در دوره زماني 14 آذر تا 14 اسفند 1394 ارائه شد.  بعد از 3 ماه، به منظور سنجش تأثير آموزش‌هاي محيط ‌زيستي ارائه شده از طريق اينستاگرام از دانشجويان، پس‌آزمون گرفته شد. تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي و استنباطي  و با استفاده از نرم‌افزار SPSS sub 16 /sub صورت گرفت.نتايج و بحث:  بر اساس نتايج آزمون تحليل كوواريانس با توجه به اينكه سطح معنا‌داري مربوط به آزمون در هر سه متغير آگاهي، نگرش و رفتار محيط ‌زيستي برابر 0.001 و كمتر از 0.05 بوده است، نتيجه گرفته شد كه تفاوت معنا‌داري در بين هر سه متغير در دو مرحله پيش‌آزمون و پس‌آزمون وجود دارد كه نشان‌دهنده تأثير آموزش ‌محيط ‌زيست با كاربرد شبكه اجتماعي اينستاگرام بر هر سه بعد و ارتقاي سواد محيط‌ زيستي دانشجويان بوده است. مقايسه ميانگين دو مرحله پيش‌آزمون و پس‌آزمون نشان داد كه ميانگين متغير در مرحله پس‌آزمون نسبت به پيش‌آزمون در هر سه متغير، بالاتر بوده است. نتايج آزمون تعقيبي شفه نيز بيانگر بالاتر بودن ميانگين گروه اينستاگرام نسبت به كنترل در هر سه متغير بود. اندازه اثر آموزش از طريق اينستاگرام براي هر يك از ابعاد آگاهي، نگرش و رفتار محيط‌ زيستي گروه آزمايش به ترتيب برابر 474/0،  660/0 و 391/0 بود.strong نتيجه‌گيري: آموزش محيط ‌زيست از طريق اينستاگرام داراي تأثير مثبت و معنا‌دار بر هر سه بعد سواد محيط‌ زيستي دانشجويان بوده است. به ترتيب در حدود 48، 66 و 40 درصد واريانس آگاهي، نگرش و رفتار محيط‌ زيستي گروه آزمايش اختصاصاً توسط اعمال شيوه آموزشي (آموزش‌هاي محيط‌ زيستي اينستاگرامي) قابل‌تبيين است.