نمايه هاي اكولوژيكي در ارزيابي توان رشد و توسعه شهري (بررسي موردي : كلان شهر تهران)

سابقه و هدف: طبق گزارش بانك جهاني، نرخ رشد شهري با سرعتي بيش از نرخ رشد مطلق جمعيت در حال افزايش است و اين رشد و توسعه شهري اگر بدون توجه به پايداري اكولوژيكي بستر شهر صورت پذيرد، موجب بروز بحران‌هاي محيط زيستي در سطوح مختلف (جهاني، ملي و محلي) خواهد شد. آنچه مسلم است مديريت توسعه كلان‌شهرها از جمله تهران نيز بدون در دست داشتن سند راهبردي‌ كه استخوان‌بندي‌ اصلي‌ توسعه را در بستر اكولوژيك سرزمين ترسيم كند امكان‌پذير نيست. در اين ميان به نظر مي‌رسد ارائه الگويي بر اساس نمايه‌هاي اكولوژيكي براي ارزيابي‌ توان توسعه شهري راه‌حل مناسبي براي پيشگيري‌ و بستر مناسبي‌ براي‌ برنامه‌ريزي‌ محيط زيست شهري فراهم ‌آورد. واد و روش‌ها: از آنجا كه يافتن نمايه‌هاي اكولوژيكي متناسب در مدل‌سازي ارزيابي توان توسعه شهري نيازمند جامع‌نگري در تصميم‌گيري و بهره‌مندي از تخصص‌هاي مختلف بر اساس معيارهاي چندگانه كمي و كيفي است بنابراين به‌كارگيري روش تصميم‌گيري چندمعياره با بهره‌گيري از سامانه اطلاعات جغرافيايي در اين تحقيق محرز است و از سوي ديگر ابهام و عدم قطعيت ذاتي حاكم بر محيط تصميم‌گيري و ناسازگاري قضاوت‌هاي افراد تصميم‌گيرنده موجب شد تا از منطق فازي براي مواجهه با ابهام موجود در برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري‌هاي اين تحقيق در منطقه مطالعاتي كلان‌شهر تهران بهره گرفته شود. نتايج و بحث: در اين تحقيق پس از مرور منابع با استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده، دانش تخصصي و تكنيك دلفي معيارهاي مورد نظر شناسايي و وارد پايگاه داده در سامانه اطلاعات جغرافيايي شد. سپس با استفاده از تحليل چندمعياره و منطق فازي لايه‌هاي اطلاعاتي با ضريب اهميت منتج از تكنيك دلفي با هم تركيب و نهايتا طبق هر دو منطق بولين و فازي در نرم‌افزار ARC GIS 10.1تصميم‌گيري شد. نتيجه‌گيري: نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد با توجه به نمايه‌هاي اكولوژيكي مورد نظر در اين تحقيق پهنه مناسبي براي توسعه افقي كلان‌شهر تهران قابل‌شناسايي نيست.