تحليل مقايسه‏ اي و پايش اثربخشي الگوي مشاركتي جيگ‏ ساو و تدريس سنتي درآموزش محيط ‏زيست شهري

سابقه و هدف: تدريس مشاركتي به‌عنوان يكي از روش ‏هاي تدريس نوعي رابطه‏ بين فردي است كه خلاء استفاده از آن در انتقال مفاهيم محيط زيستي و پايش آنها كاملاً احساس مي‎‏شود و انجام پژوهش‏ هايي بر پايه اين نوع تدريس، در انتخاب موثرترين روش انتقال مفاهيم، به آموزشگران محيط زيست و فعالان اين حوزه كمك شاياني خواهد كرد. چراكه مي‏تواند در رشد مهارت‏ هاي بين فردي، ذهني و مهارت‏ هاي سطح بالاي تفكر انتقادي تاثير داشته باشد و موجب يادگيري بيشتر، به خاطر سپاري موثرتر اطلاعات و لذت بيشتر فراگيرنده از كلاس درس شود. از آنجا كه هدف اصلي اين پژوهش مقايسه و پايش اثربخشي آموزش مباحث محيط زيست شهري با استفاده از روش‏ يادگيري مشاركتي جيگ‎‏ساو و روش سنتي است اين سوال مطرح مي‏شود كه كداميك از روش ‏ها براي انتقال مفاهيم محيط زيست شهري موثرترند و با گذشت زمان ميزان ماندگاري مفاهيم محيط زيستي ارائه شده چگونه است. مواد و روش‏ ها: اين پژوهش از نوع شبه آزمايشي با طرح پيش ‏آزمونپس ‏آزمون با دو گروه مشاركتي و سنتي است. جامعه آماري شامل دانش ‏آموزان پسر مقطع سوم ابتدايي شهر اهواز است كه براي نمونه‏ گيري از روش خوش ه‏اي تصادفي استفاده شد. حجم نمونه شامل 62 نفر است كه 32 و 30 نفر آن‏ها به ترتيب در گروه روش تدريس مشاركتي جيگ‏ساو و گروه روش تدريس سنتي قرار گرفتند. همسان بودن گروه‏ ها از طريق اجراي پيش‏ آزمون سنجيده شد و پايايي آزمون از طريق محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ 84/0 به دست آمد. روش ‏هاي يادگيري به مدت 3 هفته متوالي اجرا شد و يك هفته و سپس يك‏ ماه پس از پايان مداخله پس‏ آزمون به‌عمل آمد. نمرات با استفاده از روش اندازه اثر، آزمون t مستقل و همبسته با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزيه‌و‌تحليل قرار گرفتند. نتايج و بحث: نتايج آزمون t مستقل از پيش ‏آزمون‏ گروه‏ هاي مشاركتي و سنتي نشان داد كه ميزان آگاهي از تمامي مباحث محيط زيست شهري در ميان دانش‏ آموزان يكسان بوده و تفاوت معنادار ميان اين دو گروه مشاهده نشد. ميانگين گروه مشاركتي و سنتي در پيش‏آزمون مباحث محيط زيست شهري به ترتيب 68/18 و 66/18 به‌ ‌دست آمد. در حالي‏ كه نتايج پس‏ آزمون يك هفته پس از اعمال مداخله نشان داد كه ميانگين گروه مشاركتي و سنتي به ترتيب 28/26 و 10/23 محاسبه شد. ميانگين پس‏آزمون يك ماه پس از اعمال مداخله نيز به ترتيب 65/25 و 93/21 به دست آمد و ميانگين حاصل از پس‏آزمون گروه مشاركتي يك هفته و يك ماه پس از مداخله در سطح معناداري نسبت به ميانگين گروه سنتي بالاتر شد. نتايج آزمون اندازه اثر نشان داد كه اندازه اثر روش مشاركتي جيگ‏ساو در بازه زماني يك هفته پس از مداخله آموزشي 870/1 و در بازه زماني يك ماه پس از آموزش مشاركتي 137/2 است. همچنين، با توجه به نتايج آزمون t همبسته بين ميزان آگاهي قبل از مداخله و يك هفته بعد از اجراي دوره‏ي آموزشي تفاوت معنا‏دار مشاهده شد. يك ماه پس از اجراي دوره‏ي آموزشي ميانگين ميزان آگاهي در روش مشاركتي از 28/26 به 65/25 و در روش سنتي از 10/23 به 93/21 تغيير نمود كه در مقايسه با قبل از اجراي دوره‏ي آموزشي، تفاوت معنا‏داري مشاهده شد. نتايج حاصل نشان داد، دانش‏آموزاني كه از طريق يادگيري مشاركتي طبق الگوي جيگ‏ساو به يادگيري مي‏پردازند، مطالب و مباحث را نسبت به دانش‏آموزاني كه از طريق يادگيري سنتي آموزش ديده ‏اند، بهتر ياد مي‏گيرند. نتيجه‏ گيري: نتايج تحليل داده ‏ها نشان داد كه ميزان آگاهي از مباحث محيط زيست شهري در ميان دانش‏ آموزاني كه به روش مشاركتي جيگ‏ساو آموزش ديده بودند، در سطح معناداري بالاتر از دانش‏ آموزان آموزش ديده به روش سنتي بود. همچنين نتايج حاصل از پايش اثربخشي، برتري روش مشاركتي جيگ‏ساو را نسبت به روش آموزش سنتي تاييد نمود.