كاهش شكاف عرضه و تقاضاي محصولات باغي با تأكيد بر پايداري منابع آبي كشور

سابقه و هدف: سياست ها و برنامه هاي تعيين‌شده در رابطه با مديريت منابع آبي خصوصا در بخش كشاورزي در جهت تأمين اهدافي چون افزايش ميزان خودكفايي، كاهش شكاف غذايي، كاهش سطح زير كشت محصولات آب بر و حداكثرسازي ارزش اقتصادي آب آبياري مي‌باشند. هدف اصلي اين تحقيق نيز در راستاي اهداف كلان اقتصادي در بخش كشاورزي، كاهش شكاف امنيت غذايي(در بخش محصولات باغي) با تأكيد بر بهينه‌سازي مصرف‌ آب در بخش كشاورزي است. مواد و روش‌ها: در راستاي تحقق اين هدف از حداكثر سازي ارزش اقتصادي آب براي تعيين سطح زيركشت بهينه محصولات باغي عمده توليدي در كشور و با رويكرد كاهش شكاف بين عرضه و تقاضاي استفاده گرديده است. متدولوژي مورد استفاده در اين بررسي مدل برنامه ريزي رياضي خطي مي باشد. داده‌‌هاي موردنياز از طريق پايگاه داده اي سازمان جهاد كشاورزي و ادارات ذي ربط در ناحيه هاي مربوطه جمع‌‌آوري شد. نتايج و بحث: الگوي كشت پيشنهادي ارزش اقتصادي آب را به ميزان 20 درصد افزايش مي‌دهد و سطح زيركشت محصولاتي چون خرما، سيب، مركبات، انگور و پسته افزايش مي‌يابد. تغيير سطح زير كشت محصولات عمده‌ي باغي در برخي ناحيه‌ها نظير خراسان، مركزي، زاگرس مركزي و خوزستان موجب كاهش سود خالص شده اما در مجموع بازده خالص را به اندازه 19 در صد افزايش داده است و از همه مهمتر مقدار آب صرفه‌جويي‌شده در كل ناحيه‌ها معادل رقم حدود 6869768 هزار مترمكعب است. نتيجه‌گيري: توجه به يافته‌هاي تحقيق بر اين مهم تأكيد دارد كه، توجه به ارزش اقتصادي آب در هر ناحيه بجاي استفاده از يك مقدار ثابت كشوري در  ارائه يك الگوي كشت بهينه مؤثر و ضروري است. الگوي كشت پيشنهادي شكاف غذايي و سطح زير كشت محصولات آب بر را كاهش داده و موجب صرفه‌جويي در مصرف آب مي گردد كه اين امر ضمن فراهم آوردن زمينه‌اي جهت تخصيص اين مقدار آب به كشت محصولات استراتژيك، مي‌تواند تاثير مثبتي بر پايداري منابع آبي در هر ناحيه داشته باشد.