ارزيابي تنوع عمل‌كردي گياهي براساس تعيين گروه‌هاي عمل‌كردي در محدوده مناطق امن پارك ملي قميشلو، استان اصفهان

سابقه و هدف : بررسي تنوع گونه‌اي و تنوع عمل‌كردي، نقشي مهم در شناخت عملكرد و خدمات اكوسيستم دارد و نوع پاسخ به تغييرات محيطي را نشان مي‌دهد. تنوع عمل‌كردي به محدوده و ارزش صفاتي از موجودات اشاره مي‌كند كه روي خصوصيات اكوسيستم تاثير دارد و به شكل‌هاي مختلف از جمله تعداد و فراواني نسبي گروه‌هاي عمل‌كردي معرفي مي‌شود. اين مطالعه با هدف شناخت عملكرد اكوسيستم و ارزيابي تنوع عمل‌كردي بين مناطق و بر اساس تعيين گروه‌هاي عمل‌كردي موجود در مناطق امن پارك ملي قميشلو (باغك، آغل جني، كورلياس، كهوك، تنگ نجف آبادي، و تنگ ورپشت) انجام شد. مواد و روش ها : براي اين منظور، ۸ صفت كمي و ۴ صفت كيفي انتخاب گرديد. به منظور تعيين گروه‌هاي عمل‌كردي، ابتدا ماتريس صفت در گونه تهيه شد و تجزيه و تحليل خوشه‌اي به روش Ward و فاصله تشابه گاور sup ۱ /sup در نرم‌افزار InfoStat انجام گرفت. پس از تعيين غناي گروه‌هاي عمل‌كردي، تنوع گروه‌هاي عمل‌كردي با كمك نرم‌افزارهايSDR۴  و FDiversity آناليز گرديد. نتايج و بحث : گروه‌هاي عمل‌كردي عمده مناطق عبارت بودند از: گياهان كامه‌فيت كه بيشتر عناصر غذايي برگ را به ساختار دفاعي اختصاص داده اند، همي‌كريپتوفيت‌ها كه سطح برگ بالايي داشته و در كسب نور موفق‌ترند و تروفيت‌ها كه برگ‌هايي با طول عمر كوتاه دارند. نتايج نشان داد كه غناي گروه‌هاي عمل‌كردي در شش منطقه يكسان است (سه گروه عمل‌كردي) ولي به دليل تفاوت در تركيب گونه‌اي و صفات غالب گروه‌ها، تنوع عمل‌كردي منطقه كهوك بالاتر بود. طبق نتايج بدست‌آمده، چون بيشتر شاخص هاي تنوع عمل‌كردي از بيش از يك صفت استفاده مي كنند تا كاركردهاي مختلف گياهان را توصيف كنند، شاخص هايي كه عموماً براي اندازه گيري تنوع گونه اي استفاده مي شوند (سيمپسون، شانن واينر و ...) كاربرد ندارند. نتيجه گيري : در تعيين تنوع عمل‌كردي، بهتر است علاوه‌بر تعيين غناي گروه‌هاي عمل‌كردي، از شاخص‌هاي عددي تنوع عمل‌كردي (شاخص ميانگين وزني جامعه و ...) استفاده شود تا نسبت به عملكرد اكوسيستم مورد مطالعه، اطلاعات مفيدي به‌دست آيد.