پديد آورندگان :
ابراهيمي ، الهام دانشگاه شهيد بهشتي - پژوهشكده علوم محيطي - گروه تنوع زيستي و مديريت اكوسيستم ها , احمد زاده ، فراهم دانشگاه شهيد بهشتي - پژوهشكده علوم محيطي - گروه تنوع زيستي و مديريت اكوسيستم ها , نعيمي ، بابك دانشگاه زوريخ - انستيتو تكنولوژي فدرال زوريخ - گروه علوم محيط زيست
كليدواژه :
كفتار راهراه ( Hyaena hyaena ) , مدلهاي توزيع گونه اي , بسته آماري sdm , تغييرات اقليمي , مدل تركيبي.
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: گوشت‌خواران به خاطر جايگاه‌شان در رأس هرم غذايي همواره در معرض تهديد قرار دارند. امروزه حدود 65% از گوشت‌خواران در فهرست سرخ اتحاديه جهاني حفاظت، در رده خطر انقراض يا آسيب پذير قرار گرفته‌اند .در مقياس جهاني در راسته گوشت‌خواران، خانواده كفتارها از خانوادههايي با تعداد گونه اندك (4 گونه) محسوب ميشود. كفتار راهراه (Hyaena hyaena) تنها عضو اين خانواده در ايران است و در رتبه نزديك به تهديد ( (NTفهرست سرخ IUCNقرار دارد. هدف از اين پژوهش تهيه مدل توزيع گونه‌اي كفتار راهراه به‌عنوان يك گونه با پراكنش جغرافيايي گسترده در ايران است. مواد و روش‌ها: با استفاده از لايه‌هاي نوزده متغير اقليمي همبستگي بين متغييرها براي گونه كفتار راهراه تجزيه‌و‌تحليل شد و متغيرهايي كه همبستگي بيش از 0/75 داشتند، حذف شدند. در نهايت هشت مدل توزيع گونه‌اي در بسته آماري sdm (GLM, GAM, BRT, SVM, RF, MARS, CART, FDA) در نرم‌افزار R مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به اينكه مدلهاي توزيع گونه‌اي همواره در معرض عدم قطعيت قرار دارند و اين موضوعي است كه نمي‌توان از آن چشم‌پوشي كرد، يك راه‌حل براي برآورد تغييرات بين مدلي و كاهش عدم‌قطعيت در پيش‌بيني، استفاده از پيش‌بيني‌هاي تركيبي به جاي استفاده از يك روش مدل‌سازي واحد است. از اين‌رو پس از تعيين پتانسيل‌هاي زيستگاهي كفتار راهراه توسط هشت مدل مذكور، بهترين مناطق براي پراكنش اين گونه در ايران با بهره‌گيري از مدل تركيبي (Ensemble) مشخص شد. نتايج و بحث: يافـتـه‌هـاي ايـن بررسي نشان داد متغير‌هاي دماي متوسط سالانه، بارش فصلي، بارش گرم‌ترين فصل از اهـمـيـت بالايي برخوردارند و در مجموع مدلهاي FDA ، GAM، BRT،CART، GLM داراي قابليت اعتماد در سطح خوب، مدل MARS داراي قابليت اعتماد در سطح عالي و مدلهاي SVM و RF داراي قابليت اعتماد بسيار عالي هستند. نتايج نشان داد مدلهايGLM, GAM, BRT, MARS,CART, RF عموماً مناطق مركزي ايران و مدلهاي SVM و FDA مناطق حاشيه‌اي درياي خزر را به‌عنوان بهترين مناطق براي توزيع گونه‌اي كفتار راهراه پيش‌بيني كرده‌اند، تفاوت در نتايج پيش‌بيني مدلها تاييد‌كننده عدم قطعيت بين مدلها است از اين‌رو ضرورت استفاده از روش تركيبي آشكار ميشود. نتايج مدل تركيبي نشان داد مناسب‌ترين مناطق براي پراكنش كفتار راهراه مناطق نيمه‌خشك و استپي مركزي ايران است. نتيجه‌گيري: به تازگي از SDMsبراي تخمين گستره حضور گونه‌ها و همچنين كشف اثرات تغيير اقليم بر توزيع آنها استفاده ميشود و در ميان اين مدلها استفاده از رويكرد مدل‌سازي تركيبي راه‌حل مناسبي براي كاهش عدم‌قطعيت پيش‌بيني در مدل‌سازي توزيع گونه‌اي محسوب ميشود، بنابراين نتايج اين پژوهش علاوه بر پيش‌بيني توزيع مكاني كفتار راهراه به نوبه خود مي‌تواند به اقدامات مديريتي حفاظت اين گونه نيز كمك كند.
