عنوان مقاله :
بررسي وضعيت ماهيان غيربومي مهاجم تيلاپياCoptodonzillii,Gervais, 1848)،Oreochromisaureus(Steindachner, 1864در اكوسيستمهاي آبي استان خوزستان
پديد آورندگان :
ولي خاني ، حسين دانشگاه شهيد بهشتي - پژوهشكده علوم محيطي - گروه تنوع زيستي و مديريت اكوسيستم ها , عبدلي ، اصغر دانشگاه شهيد بهشتي - پژوهشكده علوم محيطي - گروه تنوع زيستي و مديريت اكوسيستم ها , حسن زاده كيابي ، بهرام دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم و فناوري زيستي - گروه زيست شناسي و زيست فناوري دريا و آبزيان , نجات ، فرشاد دانشگاه شهيد بهشتي - پژوهشكده علوم محيطي - گروه تنوع‌زيستي و مديريت اكوسيستم‌ها , صادق صبا ، محمد اداره كل محيط زيست خوزستان , خسروي ، ميلاد دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم و فناوري زيستي - گروه سيستماتيك جانوري
كليدواژه :
تيلاپيا , گونه مهاجم , C. zillii , آبزيپروري , تالاب شادگان , خوزستان.
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: ماهيان مهاجم، به‌عنوان تهديدي بزرگ براي تنوع‌زيستي اكوسيستمهاي آبي مطرح هستند. ماهيان تيلاپيا از جمله ماهياني هستند كه به دليل ويژگي‌هاي توليدمثلي، عادت‌هاي غذايي و رفتاري و مقاومت بالا به شرايط محيطي، آلودگي و بيماري‌ها، مهاجم تلقي شده و تاكنون دو گونه غيربومي Coptodon zillii و Oreochromis aureus و يك گونه بومي Iranocichla hormuzensis از اين ماهيان در ايران گزارش شده است. در سال‌هاي اخير، ماهيان تيلاپياي غيربومي پيامد‌هاي اكولوژيكي و اقتصادي قابل‌توجهي در ايران و كشورهاي همسايه داشته‌اند. هدف از اين پژوهش بررسي اوليه وضعيت ماهيان غيربومي تيلاپيا در استان خوزستان مي‌باشد.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از آبان 1393 تا شهريور 1394براي تعيين فراواني دو گونه ماهي تيلاپيا C. zillii و O. aureus در تالاب شادگان و ميزان عرضه آنها در برخي بازارهاي ماهي، در استان خوزستان، انجام شده است. همچنين حضور يا عدم حضور اين ماهيان در تعدادي از مراكز تكثير و پرورش ماهيان گرمابي استان نيز ارزيابي شد. نتايج و بحث: نتايج نشان داد كه ميزان صيد و عرضه تيلاپيا C . zillii فراواني بالايي داشته و اين ماهي به يكي از گونه‌هاي غالب تالاب شادگان تبديل شده است. در اين پژوهش گونه O. aureus از تالاب شادگان صيد نشد اما مشاهدات نشان مي‌دهد كه اين گونه، به‌ويژه در رودخانه‌ها، در حال گسترش به ساير نقاط بوده و از لحاظ فراواني نيز در حال افزايش است. ماهيان تيلاپيا به‌ويژه C. zillii در برخي از مزارع پرورش ماهي به آفت تبديل شده و ميزان توليد ماهيان گرمابي را كاهش دادهاند. همچنين حضور اين گونه‌ها در مراكز تكثير بچهماهي، احتمال انتقال آنها به ساير مناطق را افزايش داده است.نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد كه در حال حاضر بهترين راهكار مبارزه با ماهيان تيلاپيا در اين استان، جلوگيري از ورود آنها به ساير منابع آبي (به‌ويژه از طريق فعاليت‌هاي آبزيپروري) باشد. همچنين انجام پژوهش‌هاي مستمر براي مشخص شدن جنبه‌هاي مختلف اين معرفي‌ها، پيشبيني پتانسيل گسترش دامنه پراكنش و پايش منظم بايد مورد توجه قرار گيرد. در مجموع، بايد روشي تركيبي براي كنترل و كاهش اين گونه‌ها به همراه مديريت مناسب اكولوژيكي آب، كاهش آلودگي آب‌ها و كاهش فشار صيادي گونه‌هاي بومي اتخاذ شود.
