نقش رسانه و مولفه هاي آموزش محيط زيست بر رفتار محيط زيستي اعضاي سازمان هاي مردم نهاد محيط زيستي استان تهران

lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;سابقه و هدف: lt;/strong gt; امروزه با توجه به رشد روزافزون جمعيت و درنتيجه افزايش مشكلات محيط­ زيستي، الزام فوري به ­منظور حفظ محيط ­زيست وجود دارد. ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻌﻀﻼت محيط­ زيستي، راه ­حل­هاي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮني مطرح مي­ كنند كه اﻏﻠﺐ اﻳﻦ راه ­حل­ها، ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ امروزه به دليل هزينه­ هاي زياد اين روش ­ها، به دگرگوني سبك زﻧﺪﮔﻲ و رﻓﺘﺎرهاي ﻣﺮدم علاقه ­مند شده ­اند. آن‌ها معتقدند كه راه‌حل مسائل  محيط زيستي بايد در تغيير رفتار و نگرش انسان مورد بررسي قرار گيرد. در اين راستا رسانه نقش مهمي در ايجاد آگاهي مردم نسبت به مسائل محيط­ زيستي و اقدام براي محافظت از محيط ­زيست ايفا مي­ كند. رسانه به‌عنوان ابزار بسيار مؤثري براي گسترش و ايجاد آگاهي، نگرش و رفتار نسبت به مسائل محيط ­زيستي شناخته‌شده است. رسانه داراي نقش مهمي در اطلاع‌رساني و مشاركت شهروندان در مسائل محيط­ زيستي است. پتانسيل فوق­ العاده رسانه‌ها در زمينه تهيه اطلاعات، ساخت دانش، پرورش مهارت ­ها و نگرش ­ها، در طول سال ­ها به‌طور علمي ثابت‌شده است. يكي از موضوعات مهم در رابطه با رفتار  محيط زيستي و حفاظت از محيط ­زيست، توجه به آموزش سازمان‌هاي مردم ­نهاد محيط­ زيستي است. آموزش محيط ­زيست فرايندي است كه به افراد امكان بررسي مسائل محيط ­زيستي، مشاركت در حل مسائل و اقدام براي بهبود محيط­ زيست را مي­ دهد. مولفه ­هاي اصلي آموزش محيط­ زيست عبارتند از: آگاهي، حساسيت، دانش، نگرش، مهارت، نيت، مشاركت و رفتار. lt;/p gt; lt;p dir= RTL gt;سازمان­ هاي مردم ­نهاد محيط ­زيستي با توجه به اهداف و رسالت خود، داراي امكانات مناسبي براي افزايش سطح آگاهي عمومي از طريق آموزش و تعليم اعضاي خود و همچنين آموزش ساير افراد جامعه مي­ باشند و بايد حمايت­هاي لازم از اين سازمان­ ها در راستاي تحقق اهدافشان صورت گيرد. هدف اصلي پژوهش حاضر، بررسي تأثير رسانه بر برخي از مؤلفه‌هاي آموزش محيط­زيست شامل: دانش محيط ­زيستي، محيط ­زيستي، نيت محيط­ زيستي و رﻓﺘﺎر محيط ­زيستي اعضاي سازمان­ هاي مردم­ نهاد محيط ­زيستي ­است. lt;/p gt; lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;مواد و رو­ش­ ها: lt;/strong gt; جامعه آماري تحقيق، سازمان­ هاي مردم­ نهاد محيط­ زيستي استان تهران مي­ باشند كه با استفاده از جدول كرجسي و مورگان و به روش نمونه­ گيري تصادفي 148 نفر به‌عنوان اعضاي نمونه تعيين شدند. ابزار جمع ‏آوري داده ­ها پرسشنامه انتخاب گرديد كه پايايي آن از طريق آزمون آلفاي كرونباخ 89 %درصد به ­دست آمد. lt;/p gt; lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;نتايج و بحث: lt;/strong gt; نتايج به‌دست‌آمده از مدل‌سازي معادلات ساختاري مبتني بر روش حداقل مربعات جزيي بيانگر رابطه مثبت و معني­دار چهار مؤلفه رسانه، دانش محيط­زيستي، نگرش محيط­ زيستي و نيت محيط ­زيستي با رفتار محيط ­زيستي بودند. نتايج نشان داد كه هر چهار متغير (رسانه، دانش محيط­ زيستي، نگرش محيط ­زيستي و نيت محيط­ زيستي) داراي ميانگين بالايي در بين اعضاي سازمان­ هاي مردم ­نهاد محيط ­زيستي استان تهران مي‌باشند. متغير مستقل (نگرش محيط ­زيستي) بيشترين تأثير را بر متغير ميانجي (نيت محيط­ زيستي) و همچنين بيشترين تأثير را بر متغير وابسته (رفتار محيط­ زيستي) دارد و بعدازآن، رسانه مؤثرترين متغير است. نيت محيط­ زيستي به‌عنوان متغير ميانجي 1/57درصد از واريانس رفتار محيط ­زيستي در بين اعضا سازمان ­هاي مردم ­نهاد محيط ­زيستي استان تهران را تبيين مي­ كند. همچنين 3/34 درصد از واريانس رفتار محيط ­زيستي در بين اعضا سازمان­ هاي مردم ­نهاد محيط­ زيستي استان تهران توسط متغيرهاي رسانه، دانش محيط­ زيستي، نگرش محيط ­زيستي و نيت محيط­ زيستي تبيين گرديد. lt;/p gt; lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;نتيجه‌گيري: lt;/strong gt; نگرش محيط ­زيستي به‌عنوان مهم‌ترين متغير تأثيرگذار در نيت محيط­ زيستي و رفتار محيط­ زيستي و رسانه به‌عنوان دومين متغير تأثيرگذار در نيت محيط­ زيستي و رفتار محيط­ زيستي در اين مطالعه شناخته‌شده است. نقش رسانه به‌منظور افزايش دانش و نگرش محيط­ زيستي افراد جامعه غيرقابل‌انكار است. رسانه بايد بيشتر از قبل به‌منظور تسهيل انتقال اطلاعات محيط­ زيستي و ترويج نگرش مثبت محيط­ زيستي مورداستفاده قرار گيرد. در سال­ هاي اخير اينترنت و شبكه‌هاي اجتماعي منبع اصلي اطلاعات محيط ­زيستي هستند. ازآنجايي‌كه رسانه‌هاي ديجيتال به‌طور گسترده‌اي توسط جوانان مورداستفاده قرار مي‌گيرند، بايد مواد و روش­ هاي آموزشي جديدي براي پاسخگويي به‌روز نيازهاي اطلاعاتي مسائل محيط­ زيستي، ايجاد شود. بنابراين بايد برنامه‌هاي مختلفي توسط سازمان ­هاي مردم­ نهاد محيط­ زيستي برنامه‌ريزي شود تا اطلاعات محيط ­زيستي را از طريق رسانه‌ها به‌ويژه اينترنت و شبكه­هاي اجتماعي به اشتراك بگذارند. lt;/p gt; lt;p dir= RTL gt; lt;strong gt;  lt;/strong gt; lt;/p gt;