بررسي مفهوم جوع از نگاه عرفا از ابتدا تا قرن هفتم

«جوع» يكي از نمايه‏هاي اخلاقي و عرفاني ماست كه همواره در دو حوزة ادبيات تعليمي و ادبيات عرفاني مورد توجه بوده است. همه فرق صوفيه در ضرورت «جوع»، به‏عنوان يكي از اركان اساسي سير و سلوك اتفاق نظر دارند. در چيستي معناي جوع، گروهي «جوع» را به معناي «به اندازه خوردن» و گروهي آن را معادل «روزه» دانسته‏اند و برخي نيز آن را تا حد «سد جوع» (نخوردن مگر به ضرورت) معنا كرده‏اند. جوع در قرآن كريم وسيله اي براي آزمايش صابران است. با توجه به اينكه به اين مسئله در جوع در قرآن كريم و سخنان بزرگان دين اشاره شده است؛ از ديرباز عرفا جوع را فضيلت اخلاقي مي دانستند و در آثار خود به اين مهم پرداخته اند. يافته هاي پژوهش حاكي از اين است كه همۀ عرفا جوع را وسيلۀ تقرب الهي دانسته و از اين جهت بدان اهميت داده اند وگرنه گرسنگي صرف براي آنها ارزش خاصي ندارد، بلكه جوع را مقدمۀ قرب الهي و به تبع آن مشاهدۀ حق دانسته اند. در واقع هدف اصلي آنان از تأكيد بر اين موضوع كمك به سالك براي رسيدن به حق‏تعالي و درجات خاص عرفاني بود. با توجه به اهميت جوع از ديدگاه عرفا و نگرش خاص آنها به اين مسأله، مقالة حاضر بر آن است تا ديدگاه عرفا را از ابتدا تا قرن هفتم هجري قمري دربارۀ اين مهم بررسي كند و وجوه اشتراك و افتراق ديدگاه هاي آنها را مورد بررسي قرار دهد.