بررسي اثربخشي تربيت بر سازندگي فرد و اجتماع از منظر قرآن مجيد با نگاهي به عرفان اسلامي

سازندگي فردي يا خودسازي اخلاقي و استكمال نفس، غايت رسالت نبي اكرم(ص) بوده است آنجا كه مي‌فرمايد اني بعثت لاتمم مكارم الاخلاق. از سوي ديگر خداوند در قرآن مجيد هدف از خلقت را عبوديت دانسته است. رابطه عبوديت با استكمال نفس و خودسازي اخلاقي با توجه به اثربخشي تربيت اسلامي برآن در قرآن مجيد هدف اصلي اين تحقيق بوده و در اين بين نگاهي نيز به عرفان شيعه در مبحث انسان‌شناسي داشته‌ايم. نتيجه حاصل تحقيق نشان مي‌دهد جهان‌بيني و معرفت‌شناسي عرفاني كه خود يك قالب و روش و شايد ابزار شناخت روش در تربيت ¬اسلامي است همواره در تلاش براي ايجاد فضايي دو طرفه براي شناخت موجوديت انسان و لوازم انسان بودن و طي مراتب كمال او بوده است. عرفان اسلامي در واقع در صدد جهت بخشي به تعاملات معرفتي، انسان¬شناسي و جامعه‌شناسي بوده و در اين بستر به رشد و تعالي انسان انديشيده است و براي آن برنامه دارد. بنابه ديدگاه عرفان اسلامي، هدف نهايي از كوشش انسان، رسيدن به شناخت و معرفت است. اين نوع معرفت احتياج به‌‌ بسترسازي‌ دارد‌، يعني قلب انسان كه مكان روح الهي وي‌ مي‌باشد‌، بايد از زشتي‌ها، پليدي‌ها و كلا هر نوع آلودگي كاملا پاك و منزه شده باشد تا نور حقيقت بتواند بر آن‌ بتابد‌. ميان مفاهيم عرفاني و تعليم و تربيت از جنبة هدفي اشتراك بسياري ديده‌ مي‌شود‌. در تعليم و تربيت نيز‌، هدف‌ به نوعي‌ فراهم‌ آوردن‌ شرايطي است كه متربي‌ به آگاهي و شناخت‌ دست يابد.